به نام خدا

سلام به همه دوستان و علاقمندان به جغرافیا

کارهای عملی درس نقشه ها و نمودارهای اقلیمی

     نقشه های و نمودارهای اقلیمی، یکی از مواد و موضوعات درسی رشته جغرافیا به ویژه برای دانشجویان گرایش جغرافیای طبیعی محسوب می شود. این درس شامل دو بخش مباحث نظری و عملی می باشد که بخش عمده آن مربوط به پروژه ها و کارهای عملی می شود. البته موضوعاتی که می توان مطرح کرد می تواند متفاوت باشد ولی عموما فرایند کار به این صورت است که در مرحله اول ابتدا یک ایستگاه هواشناسی انتخاب شده و نمودارهای و مدل های اقلیمی برای شاخص های اقلیمی مربوطه بر طبق آماری که از سایت هواشناسی گرفته می شود، تهیه گشته و به صورت گزارش ارائه می گردد. مرحله دوم اما مربوط به تهیه نقشه های اقلیمی برای کل کشور یا منطقه ای از یک کشور می باشد که از طریق داده های اقلیمی و درنرم افزار ARC GIS تهیه می گردد. در پایان نیز گزارش کاملی از همه فعالیتهای صورت گرفته ارائه می گردد.

به طور کلی شاخص های اقلیمی که در این مباحث مورد بررسی قرار می گیرد عبارتنداز:  دما، رطوبت نسبی، میزان بارش، میزان فشار، ساعات آفتابی، سرعت باد، روزهای یخبندان

     با استفاده از آمار هواشناسی برای یک ایستگاه، می توان نمودارهای مربوط به این شاخص ها را ترسیم کرد. این نمودارها شامل نمودارهای دما، فشار، بارش، رطوبت نسبی، نمودار باکس پلات، هایتوگراف، کلیموگرام، آمبرورترمیک، آمبرژه و .. می باشد. باکس پلات نموداری است که 5 شاخص میانگین دما، حداقل و حداکثر دما، حداقل و حداکثر مطلق دما در یک نمودار خطی نمایش می دهد تا نوسانات دمایی به آسانی محاسبه گردد. نمودار آمبروترمیک از ترکیب دو شاخص دما و بارش حاصل می شود و هایتوگراف نیز به همین صورت می باشد و می تواند نوع اقلیم ایستگاه را نمایان سازد. آمبرژه نیز می تواند نوع اقلیم یک ناحبه با ترکیب دما و بارش نشان دهد.

     شاخص هایی که در این بخش باید محاسبه شود متفاوت است ولی به طور کلی شاخص های بیوکلیماتیک انسانی(اولگی) ، بیوکلیماتیک ساختمانی (گیونی)، شاخص سرمایش بادی، شاخص یتزولد، شاخص ترجونگ، شاخص آفتاب و ساختمان می باشد. در ادامه شاخص گلباد نیز برای ایستگاه ها به صورت سالانه و ماهانه محاسبه خواهد شد.تهیه این شاخص ها به وسیله ترکیب پارامترهای مختلف اقلیمی صورت گرفته و دارای مراحل مختلفی است که بیان نحوه تهیه این شاخصها از حوصله این پست خارج می باشد. اما نمونه از این شاخص ها با اطلاعات آماری در اینجا جهت دانلود قرار داده شده است. در پایان نیز نقشه های اقلیمی پارمترهایی چون دما، بارش، روزهای یخبندان، فشار، باد، رطوبت نسبی و آمبرژه برای کل ایستگاه های کشور یا بخشی از آنها تهیه می شود.

    در این پست جهت آشنایی با این فرایندها و نمودارها، فایل ها و پروژه هایی نمونه ای در این زمینه اجنام شده، برای دنلود قرار داده شده است. این فایل ها مربوط به کارهای عملی درس نقشه ها و نمودارهای اقلیمی تعدادی از دانشجویان جغرافیای دانشگاه تهران می باشد که در سالهای 1388 و 1389 تهیه شده است. اطلاعات این پروژه ها در موضوعات مختلف دسته بندی و جهت دانلود قرار داده شده است.

 ***

آمارهای اقلیمی

     آمارهای اقلیمی که در این بخش قابل دانلود می باشد در دو بخش قرار دارد: بخش اول مربوط به مربوط به آمارهای سه ایستگاه قزوین، یاسوج و تبریز برای نمونه می باشد. آمارهای این سه ایستگاه از سالهای تقریبا از اواسط دهه 1960 تا اویل قرن حاضر می باشد که در پارامترهایی که گفته شد، تهیه شده است. بخش دوم آمار مربوط به میانگین کلی آمارهای تعدادی از ایستگا های کشور می باشد. در این بخش میانگین چند دهه دوره آماری ایستگاه ها به تفیکیک شاخص ها (دما، رطوبت و ...) گرداوری شده است. یعنی اماری که مشاهده می کنید میانگین دوره آماری هر ماه می باشد که محاسبه شده است. این ایستگاه ها عبارتنداز:

آبادان، آبعلی، ابوموسی، آقاجاری، اهر، اهواز، الیگودرز، انار، انزلی، اراک، اردبیل، اردستان، آستارا، بابلسر، بافت، بافق، بم، بندرعباس، بندردیر،بیرجند، بروجرد، بوشهر، چابهار، داراب، دهلران، دزفول، دوشان، اسلام آباد، فردوس، فیروزکوه،قزوین، قوچان، گناباد، گرگان، مراوه، نطنز، نیشابور، امیدیه، پارساباد، فسا، گرمسار، قائن، قم، قروه، گلپایگان، گنبد، میناب، نایین، نهبندان، ارومیه، پیرانشهر، پیرانشهر، رامسر، روانسر، رشت، رباط، سقز، سرخش، سبزوار، سیرجان، شمال تهران، سنندج، صفی آباد، سیری، شیراز، شهرضا، سمنان، سراوان، شهرکرد، ساوه، شوشتر، شرق، سردشت، سراب، تربت حیدیه، تبریز، تربت جام، طبس، تکاب، زرینه، زرقان، زنجان، زابل، زاهدان، اصفهان، یاسوج،نوشهر، رامهرمز، تهران

حجم فایل: 697 کیلوبایت

تصویر نمودارهای اقلیمی

     در این بخش تصویر نمودارها و شاخص هایی که در پروژه ها مورد نیاز است، آورده شده است. این نمودار شامل تصویر شاخص های دما، بارش، فشار، باکس پلات، آمبرژه، اولگی، گیونی،ترجونگ، آمبروترمیک، شاخص آفتاب، هایتوگراف می باشد. تصویر این شاخص ها به صورت خام و گاه به صورت نمونه محاسبه شده آورده شده است.

حجم فایل: 9 مگابایت

ترسیم نمودارهای اقلیمی

     این فایل که از 8 فایل اکسلی تشکیل شده است، یک نمونه از نمودارهای ترسیم شده برای شاخص های اقلیمی نشان می دهد. در هر فایل ابتدا امار مربوطه برای هر نمودار یا شاخص آورده شده و سپس در پایین هر کدام نمودار مربوطه ترسیم شده است. در فایل اولی تمامی نمودارهای و شاخص ها مثل دما، رطوبت نسبی، فشار، هایتوگراف، آمبروترمیک، باکس پلات و آمبرژه برای ایستگاه قزوین ترسیم شده و یک نمونه هم برای ایستگاه تبریز آورده شده است.

حجم فایل:153 کیلوبایت

گلبادها

     گلباد، نموداری است که میزان باد، جهت باد و سرعت باد یک ایستگاه نمایش میدهد. فایل آموزشی تهیه گلباد در این وبلاگ وجود دارد. گلبادها می توانند به صورت ماهانه یا سالانه برای هر ایستگاه در یک دوره آماری تهیه شوند. در این فایل، در سه مرحله فایل های گلبادها جهت دانلود قرار داده شده است. ابتدا نمونه هایی از آمارهای تهیه شده در مورد میزان باد و جهت و سرعت باد سه ایستگاه تبریز و قزوین و یاسوج ارائه شده است. سپس نمونه ای از فایل های اکسلی آمار باد برای استفاده در نرم افزار WRplot که برنامه ویژه تهیه گلباد می باشد، برای دانلود اورده شده است. در پایان نیز یک نمونه از تصویر گلباد ترسیم شده برای هر فصل و سال را می توانید از این فایل دریافت کنید.

حجم فایل: 450 کیلوبایت

لایه های اقلیمی

     همانطور که گفتیم یکی از مراحل پروژه نقشه ها و نمودارهای اقلیمی، تهیه نقشه های اقلیمی می باشد. جهت تهیه نقشه اقلیمی ابتدا باید میانگین داده های هواشناسی در یک دوره آماری محاسبه شده و به صورت فایل اکسلی یا متنی وارد نرم افزار ARC GIS گردد و سپس در آنجا نقشه اقلیمی تهیه گردد. فایل آموزش کامل تهیه این نقشه ها در وبلاگ موجود می باشد. در این فایل، لایه های اطلاعاتی شاخص های اقلیمی دما، بارش، رطوبت نسبی، باد، روزهای یخبندان موجود می باشد که می توانید از آن در نرم افزار ARC GIS استفاده کنید و با نحوه تهیه این نقشه ها در برنامه آشنا شوید.

حجم فایل: 2/3 مگابایت

نقشه های اقلیمی

    در این بخش، تصویر نمونه نقشه های اقلیمی برای دانلود آورده شده است. این نقشه ها شامل دما، بارش، رطوبت نسبی، باد، فشار، روزهای یخبندان، تابش می باشد.

حجم فایل: 9 / 3 مگابایت

فایل های کامل گزارش نقشه ها و نمودارهای اقلیمی

    این بخش در واقع مربوط به مرحله است که شما همه نمودارهای و شاخص ها و نقشه ها را تهیه کردید و حال می خواهید درقالب یک فایل و گزارش آنها را ارائه دهید. بنابراین در این بخش لازم است که در کنار بخش عملی، هر کدام از نمودارهای و شاخص ها و نقشه نیز توضیح داده شده و درباره هر یک از این شاخص ها تحلیل صورت بگیرد. و در پایان یک قالب یک گزارش تحلیلی همه مراحل توضیح داده شده و نتیجه گیری منطقی صورت گرفته و به منابع مربوطه نیز اشاره شود.

    در این فایل چند نوع گزارش برای دانلود قرار داده شده است. دو نوع گزارش به صورت ناقص می باشد که برخی از شاخصهای اقلیمی و گلباد و نقشهه ای اقلیمی را به طور مختصر تضیح داده شده است. اما دو فایل به صورت کامل مراحل مختلف نمودارها و شاخص ها و نقشه های اقلیمی مورد تحلیل قرار گرفته است. دو فایلی که نقشهه ا و نمدارهیا اقلیمی ایستگاه های تبریز و یاسوج را توضیح داده شده است در مجموع شامل مراحل زیر است:

- مقدمه ای از اقلیم شناسی و نقشه ها و نمودارهای اقلیمی

- مشخصات کلی درباره ایستگاه های اقلیمی مورد مطالعه

- ترسیم نمودارهای اقلیمی و شاخص های اقلیمی به همراه توضیح هر یک

- ترسیم گلباد هر ایستگاه و توضیه هر کدام

- ترسیم شاخص اولگی و گیونی و ترجونگ، یتزولد و شاخص افتاب و توضیح هر یک

- ترسیم نقشهه ای اقلیمی و توضح هر یک

- امارهای اقلیمی ضمیمه شده در پایان گزارش

حجم فایل: 3 مگابایت