*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
آسم شغلی - تعریف و انواع ،پاتو فیزیولوژی وساز وکارهای بروز آسم شغلی،عوامل ایجاد کننده
تعریف آسم شغلی و انواع آن
براساس تعریفی که Bernstein و همکارانش در سال 1993 ارائه کردند، آسم شغلی به نوعی از بیماری اطلاق می‌شود که در اثر مواجهه با وضعیتهای خاص یا عوامل معین مرتبط با محیطهای کاری، محدودیت تغییرپذیر جریان هوا یا افزایش حساسیت مجاری هوایی، وجود داشته باشد ولی این موضوع در خارج از محیط کار، صدق نکند. با در نظر گرفتن این تعریف، 2 دسته‌بندی کلی برای آسم شغلی، مطرح می‌شود که در ذیل آمده است.
1- آسم شغلی آلرژیک یا آسم شغلی با دورة تأخیری :
این دسته که به‌طور کلاسیک همان آسم شغلی، نامیده میشوند در اثر واکنش ایمونولوژیک و پس از یک دورة تأخیری، ایجاد می‌گردند و در اکثر موارد به‌علت مواجهه شدن با مواد دارای وزن مولکولی زیاد و بعضی از مواد دارای وزن مولکولی کم، بروز می‌نماید که در این واکنش، معمولاً IgE، نقش دارد. البته موادی مانند ایزوسیانات‌ها که باعث آسم شغلی میشوند ولی مکانیسم ایمونولوژیک در آنها مشخص نیست و بدون واسطه IgE انجام می‌گردد نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
2- نشانگان اختلال کارکردی راههای هوایی تحریک‌پذیر یا آسم شغلی ناشی از مواد محرک :
این دسته معمولاً بدون تأخیر ایجاد می‌گردند و در این حالت، راههای هوایی پس از استنشاق حاد مقادیر زیادی از عوامل سمی مانند: دی اکسید گوگرد، اسید سولفوریک، آمونیاک یا دود، دچار تنگی و پاسخ‌دهی بیش از حد میشوند. باید توجه داشت: بیمارانی که از پیش دچار آسم و پاسخ دهی بیش از حد راههای هوایی بوده و به‌دنبال تماس با عوامل محرک یا فیزیکی مانند ورزش و هوای سرد، دچار اسپاسم نایژه‌ای میشوند، در تعریف RADS نمی‌گنجند.
در صورت مواجهة مجدد با غلظت کم همان ماده، واکنشی بروز نمی‌کند که این امر مبین عدم دخالت واکنش ایمونولوژیک است.
شایان ذکر است که بعضی از مؤلفین، دسته سومی را نیز تحت عنوان آسم شغلی احتمالاً ناشی از مواد محرک در نظر گرفته‌اند و دورة تأخیری و تحریک این دسته در زمانهایی بروز می‌نماید که فرد با مقادیر اندک و غیرمحرک، تماس داشته باشد.
برای مثال: فورمالدئید، گلوتارالدئید و کلرامین در استخرهای شنا و محلهای کار آلوده با باکتریها و قارچها.
نوع دیگری از تنگی تغییرپذیر مجاری هوایی وابسته به کار نیز وجود دارد که در اثر مواجهه شغلی با مواد آلی مانند: پنبه، بذرکتان شاهدانه ، کنف هندی و بعضی از غلات، بروز می‌نماید. بیشتر متخصصین، بیماری راههای هوایی ناشی از ذرات آلی را اختلالی شبه آسم می‌خوانند و آن را از آسم حقیقی، مجزا می‌دانند. علل این تمایز را می‌توان در عدم وجود ائوزینوفیلی در راههای هوایی، فراوانی کمتر افزایش پاسخ‌دهی راههای هوایی، تمایل به بروز برونشیت مزمن جستجو کرد.
پاتوفیزیولوژی و سازوکاربروز آسم شغلی
الف) آسم شغلی ایمونولوژیک
تاکنون بیش از 250 عامل که می‌توانند تولید آسم شغلی ایمونولوژیک کنند، شناسایی شده‌اند. ساز و کاری که این مواد می‌توانند تولید حساسیت و آسم نمایند را می‌توان براساس وزن مولکولی آنها تقسیم کرد. مواد دارای وزن مولکولی زیاد (بیش از 5000 دالتون) و بعضی از مواد دارای وزن مولکولی کم (کمتر از5000 دالتون) مانند: نمکهای پلاتین و اسیدآنهیدرید از طریق واکنشهای اختصاصی وابسته به IgE، تولید واکنش میکنند.
ولی استفاده از کلمه ایمونولوژیک، الزاماً به معنای آن نیست که پاسخ سلولی یا وابسته به IgE مطرح باشد. در مواردی که آسم شغلی در اثر ترکیبات با وزن مولکولی کم باشد، اغلب نمی‌توان IgE اختصاصی ماده‌ای که در محیط کار باعث آسم شغلی شده است را یافت و در این خصوص می‌توان از دی‌ایزوسیانیدها و اسید پلیکاتیک (ماده مسئول آسم شغلی در کارگران سرو قرمز) نام برد.
برخلاف آنکه مواد دارای وزن مولکولی زیاد، می‌توانند مانند یک آنتی‌ژن کامل عمل کنند، مواد دارای وزن مولکولی کم، باید با نوعی پروتئین (اتولوگ یا هترولوگ) پیوند یابند و تولید یک آنتی ژن کامل نمایند. در آسم شغلی با واسطه IgE، مواد محرک استنشاقی به IgEهای اختصاصی در سطح ماست سل‌ها، بازوفیل‌ها و احتمالاً ماکروفاژها، ائوزینوفیل‌ها و پلاکت‌ها می‌چسبند و واکنشهای بین آنتی‌ژن و IgE، منجر به بروز واکنش خواهد شد که در نهایت به فعال شدن سلولهای التهابی، ختم می‌شود. فعال شدن ماست سل‌ها، منجر به انقباض زود هنگام برونش‌ها از طریق آزاد کردن میانجی‌های از قبل آماده شده مانند: هیستامین و لوکترین‌های C4 ،D4 ،E4 و پروستاگلاندین D2، می‌شود.
فعال شدن وابسته به IgE ماست سل‌ها، می‌تواند آزاد شدن سیتوکین‌های متعدد و افزایش تولید مولکولهای متعددی منجر شود که تولید واکنشهای التهابی تأخیری میکنند.
ب) آسم شغلی غیر ایمونولوژیک
ساز و کار این نوع آسم، تا حد زیادی ناشناخته است ولی احتمالاً واکنشهای التهابی موضعی در راههای هوایی، مسئول این مسئله است. اینگونه تصور می‌شود که صدمه به سلولهای اپیتلیال از طریق فعال‌شدن مستقیم غیرآدرنرژیک و غیرکولینرژیک و از طریق رفلکس‌های آکسونی است که باعث التهاب نوروژنیک می‌شود. فعال‌شدن غیراختصاصی ماکروفاژ و تخلیه گرانول‌های ماست سل‌ها نیز ممکن است ایجاد شود. در اکثر موارد با گذر زمان، آسم ناشی از مواد محرک، بهبود می‌یابد ولی هر چقدر صدمه اولیه شدیدتر باشد، احتمال برگشتن به حالت اول، کمتر است. امکان دارد پس از یک بار استنشاق مواد دارای غلظت زیاد و یا استنشاق چند باره مواد محرک با غلظتهای کم، در راههای هوایی، پدیده Remodeling به وجود آید؛ یعنی کلاژن تیپ III در زیر غشای پایه، رسوب کند و در این صورت، بهبودی کامل، حاصل نمی‌شود.
پ) آسم ناشی از داروها
آسم ناشی از حشره‌کشهای آلی فسفردار و مهار کننده‌های کولین استراز از جمله موارد آسم دارویی است. این عوامل، اثر خود را با مهار تخریب استیل کولین و سپس تجمع آنها در شکافهای سیناپسی، اعمال میکنند. همچنین انقباض نایژه به‌دنبال استنشاق آندوتوکسین در کارگرانی دیده می‌شود که با ذرات چوب یا بسته‌بندی فرآورده‌های گوشتی، سر و کار دارند.
عوامل ایجاد‌کننده آسم شغلی
حساسیت‌زاهای طبیعی
حساسیت‌زاهای موجود در آرد، سبب ایجاد آسم نانوایان (baker’s asthma) می‌شود، در کارگران مبتلا به این نوع آسم، سطح سرمی IgE اختصاصی برای پروتئین غلات، هاگ قارچها و آنزیمهای موجود در آرد بالاست. مشخص شده است که IgE اختصاصی هم در برابر جزء آلبومین محلول در آب و هم در برابر جزء گلوتنی نامحلول در آب (گلوبولین، گلیادین و گلوتنین)، ایجاد می‌شود. جو، جو دوسر، برنج و ذرت از دیگر غلات حساسیت‌زای احتمالی هستند. در بعضی از کارگران با آزمونهای استنشاقی، مشخص شده است که عامل بروز آسم نانوایان، آلوده شدن آرد به هاگ آسپرژیلوس و آلترناریا بوده است. افزون بر آلفا آمیلاز، اخیراً آنزیم دیگری از آسپرژیلوس به‌نام گلوکوآمیلاز را نیز در پیدایش آسم نانوایان، مؤثر دانسته‌اند. دوره نهفته، ممکن است از چند ماه تا چند سال، متغیر باشد و تقریباً همیشه پیش درآمد نشانه‌های آسم، بروز نشانه‌ها در بینی و آلرژی چشم است.
در کارگران علامت‌دار، آزمون پوستی مثبت به حساسیت‌زاهای موجود در هوا، بسیار شایع است و همچنین در کارگر مبتلا به پاسخ غیراختصاصی راههای هوایی به متاکولین، ممکن است پس از تماس با آرد غلات، حساسیت نایژه مشاهده شود. آنزیمهایی که برای تخمیر به آرد افزوده میشوند نیز می‌توانند از علل بروز آسم نانوایان باشند.
آنزیمها از علل شایع آسم شغلی در صنایع مختلف هستند. در صنایع مواد پاک‌کننده، کارگران آتوپیک در معرض خطر بروز حساسیت تنفسی با آنزیمهای باسیلوس سوبتیلی و آسپرژیلوس قرار دارند.
نشانه‌های آلرژی چشمی یا بینی، اغلب با آغاز آسم همراه هستند. در این کارگران آزمون پوستی با عوامل آلفا آمیلاز یا آکالاز حسـاسیت بیـشتری ازELISA,RASTُ, برای IgE اختصاصی دارد.
پوشش‌دار کردن آنزیمهای موجود در پاک کننده‌ها از بروز آسم شغلی در کارگران جدید، کاسته است.
آلرژی به حیوانات آزمایشگاهی به شکل التهاب بینی یا آسم شغلی در افرادی دیده می‌شود که در مراکز پژوهشی با حیواناتی از قبیل موش، موش صحرایی، خوکچه هندی و خرگوش سر و کار دارند. شیوع آلرژی تنفسی، ممکن است بسیار زیاد و در حدود 30 درصد باشد. ولی شیوع آسم شغلی، کمتر و حدود 8 تا 12 درصد است. عوامل حساسیتزا شامل پروتئینهای موجود در پوست، ادرار، بزاق یا موی آنهاست. کارگران آتوپیک، بیشتر در معرض خطر ابتلاء به این نـوع آسم هستند. همچنین آسم آلرژیک، در مورد افرادی که با حساسیت‌زاهای شوره میمون در آزمایشگاه تماس دارند نیز گزارش شده است.
استنشاق پروتئینهای تخم‌مرغ در کارگران صنایع غذایی و نانوایان، می‌تواند سبب ایجاد آسم شغلی شود؛ آزمون پوستی با بخش پروتئینی سفیده تخم‌مرغ (کونالبومین، اووآلبومین و اووموکئید) در شناسایی کارگران حساس، بیش از عصارة تخم‌مرغ اهمیت دارد.
شیوع آسم در کارگرانی که در اتاقهای انتقال تخم‌مرغ و شکستن آن، کار میکنند و در معرض پروتئینهای افشانکی شده هستند،10 تا 12 درصد است؛ درحالیکه شیوع آسم در کارگرانی که در معرض پودر خشک تخم‌مرغ قرار دارند، 5 درصد است. استنشاق بوی موادی مانند: سیر، پیاز، دارچین نیز می‌تواند سبب آسم شغلی با واسطه IgE گردد. چنین کارگرانی ممکن است حتی پس از مصرف خوراکی سیر نیز دچار آنافیلاکسی شوند. کارگرانی که در جریان حمل و نقل و جابجایی در تماس با گرد و غبار ناشی از ذرات دانه‌های کوچک، قهوه، سویا و کاکائو تماس پیدا میکنند، ممکن است دچار آسم با واسطه IgE شوند. مصرف سیگار و سابقه آتوپی، خطر حساسیت به حساسیت‌زاهای دانه قهوه را افزایش می‌دهد. حساسیت به ماهی و سخت‌پوستان (خرچنگ، صدف و میگو) در کارگران شیلات و صنایع غذایی، گزارش شده است.
فضولات حشرات حاوی گلیکو پروتئینهایی به‌صورت حساسیت‌زاهای بسیار قوی هستند و می‌توانند کارگران را حساس کنند. آسم در کارگرانی که در تهیة طعمه کار میکنند و در معرض پوست‌اندازی لارو حشره‌ای به‌نام Tenebrio Molitor قرار دارند نیز دیده می‌شود. در این افراد، واکنش پوستی، افزایش IgE اختصاصی و آزمون تحریک نایژه نسبت به عصاره پیکر این حشره، دیده می‌شود.
حساسیت به لاروبید یا کرم والکس (گالریا ملونیا) نیز در افرادی که در جابجایی و حمل و نقل طعمه کار میکنند، توصیف شده است. در افرادی که در آزمایشگاه‌ها با ملخ یا سوسک، سر و کار دارند نیز ممکن است التهاب بینی یا آسم شغلی ناشی از حشرات، ایجاد شود. مزرعه‌داران و کارگرانی که با حبوبات سر و کار دارند، ممکن است دچار آسم شغلی ناشی از گونه‌های مختلف هیره (mite) انبار حبوبات شوند. هیره‌هایی مانند: لپیدوگلیفوس دستروکتور، آکاروس سیرو و تیروفاگوس پوتسسنیته شایع‌ترین گونه‌های هیره‌های انبار حبوبات هستند. هیره طیور که به‌طور گسترده در مرغداریها، یافت می‌شود، سبب ایجاد آسم شغلی در مرغداران می‌شود.
صمغ گوار در قالیبافان، صمغ عربی در کارگران صنایع چاپ، صمغ کارایا یا تراگاگانت (کتیرا) در آرایشگران نیز از جمله علل آسم شغلی ذکر شده‌اند.
لاتکس طبیعی که از درخت لاستیک9 (درخت کائوچو) به‌دست می‌آید، در تهیه دستکشهای استریل و غیر استریل به‌کار می‌رود و روزانه میلیونها کارگر، با آن سر و کار دارند. کارکنان بهداشتی و کارگران صنایع ساخت دستکشهای لاتکس و حتی کارگرانی که در ساخت عروسکهای لاتکس کار میکنند، در معرض خطر بروز آلرژی پوستی و تنفسی هستند. حساسیت‌زاهایی با وزن مولکولی مختلف شناسایی شده‌اند.
احتمال استنشاق مواد حساسیت‌زای موجود در پروتئینهای لاتکس درصورت اسـتفاده از دستکشهای پودر زده، بیشتر می‌شود زیرا پروتئینهای حساسیتزا که جذب پودر شده‌اند در حین تعویض دستکش به آسانی در هوا، پراکنده میشوند.
شیوع آلرژی پوستی به مواد حساسیت‌زای موجود در اینگونه دستکشها، در حدود 3 تا 10 درصد است.
کهیر تماسی یکی دیگر از تظاهرات شایع آلرژی به لاتکس است. تخمین زده می‌شود که در 6/2% کارکنان بهداشتی که با لاتکس تماس دارند، آسم شغلی بروز نماید. شیوع حساسیت پوستی در افراد آتوپیک، بیشتر است. این کارگران به‌علت واکنش متقابل لاتکس با مواد حساسیت‌زای غذایی، ممکن است دچار واکنشهای غذایی نسبت به کیوی، شاه بلوط، آدوکارو و موز، شوند.
استفاده از دستکشهای غیرلاتکس یا لاتکس فاقد پودر، سبب کاهش آسم ناشی از مواد حساسیت‌زای لاتکس می‌گردد. آزمون پوست به عصاره دستکش لاتکس یا عصارة تجاری لاتکس خام، در تأئید حساسیت، کمک می‌نماید.
چنانچه کارگرانی سابقه واکنش آسمی شدید یا آنافیلاکسی داشته باشند، آزمون پوستی باید با احتیاط انجام شود و سنجش سرم شناختی IgE اختصاصی لاتکس در چنین مواردی، برتری دارد. اخیراً وجود ارتباط بین قطر برجستگی محل آزمون پوستی و شدت نشانه‌های ناشی از لاتکس، گزارش شده است.
مواد با وزن مولکولی کم
دی ایزوسیانات‌ها
دی ایزوسیانات‌ها، ترکیبات شیمیایی بسیار فعالی هستند که به آسانی با دیگر ترکیبات، پلیمر میشوند و پلی‌اورتان‌ها، عایق‌ها و کفپوش‌ها، چسب‌ها و فیبرلاستیکی را تشکیل می‌دهند.
معروف‌ترین دی‌ایزوسیانات‌ها عبارتند از: دو ایزومر تی دی آی( 2و 4 تولوئن دی‌ایزوسیانات و 2 و 6 تولوئن دی‌ایزوسیانات)، متیل‌دی‌ایزوسیانات، هگزامتیلن دی‌ایزوسیانات و نفتالین دی‌ایزوسیانات.
کارگرانی که با این ترکیبات تماس قابل توجهی دارند شامل: مبل‌سازان، نقاشانی که از افشانه‌ها استفاده میکنند، پلاستیک‌سازان، کارگران ریخته‌گری و بسته‌بندی‌های فوری هستند.
دی‌ایزوسیانات‌ها، شایع‌ترین مواد شیمیایی عامل آسم شغلی هستند. آسم ناشی از منومر دی‌ایزوسیانات و TDI فرار در 5 درصد افرادی که در تماس با این مواد قرار می‌گیرند، ایجاد می‌شود. شیوع آسم شغلی در نقاشانی که با افشانه کار میکنند، حدود 12% است. شیوع آسم ناشی از ترکیباتی مانند MDI که کمتر فرار هستند، کمتر است (1 درصد). حساسیت تنها در تعداد کمی از کارگرانی که در معرض دی‌ایزوسیانات هستند، دیده می‌شود و نیز حساسیت به دنبال یک دورة نهفته، بروز میکند، بنابراین دخالت ساز و کارهای ایمونولوژیک، مطرح است.
رزین‌های اپوکسی
این رزین‌ها، کاربرد گسترده‌ای دارند و در صنایع لاستیک، چاپ، جوهر، چسب و کفپوش‌ها به‌کار می‌روند. تماس با شکل بخاری یا پودری این مواد، امکانپذیر است. اسید انیدریدها آثار تحریکی شدیدی روی چشم، پوست و دستگاه تنفسی دارند بنابراین افتراق نشانه‌های تحریکی از آلرژیک، دشوار است.
حد مجاز تماس با فتالیک انیدرید در حدود 6 میلیگرم در هر متر مکعب، تعیین شده است ولی در مقادیر کمتر از این حد، احتمال بروز واکنش با واسطه IgE وجود دارد. شیوع آلرژی‌های ناشی از تماس با اسیدانیدریدها نامشخص است و ممکن است به نوع کار و نوع اسیدانیدرید، بستگی داشته باشد؛ به‌عنوان مثال در کارگرانی که با هگزاهیدروفتالیک اسید تماس دارند، IgE اختصاصی در46 درصد موارد دیده می‌شود، در حالیکه در حدود 20 درصد کارگران در اثر تماس با TMA، دچار حساسیت تنفسی میشوند.
آزمون پوستی خراش با ترکیبات اسیدانیدرید – آلبومین سرم انسانی از حساسیت خوبی برخوردار است. احتمال دارد که اسیدانیدریدها درصورت استنشاق با پروتئینهای دستگاه تنفسی، پیوند یابند. ممکن است ساعاتی پس از مواجهه نوعی سندرم تنفسی تأخیری با نشانه‌هایی مشابه آنفولانزا و سرفه ایجاد شود.
مواجهه با غلظت بالای TMA، ممکن است باعث خونریزی ریوی و کم‌خونی همولیتیک گردد. ویژگی مشترک ترکیبات اسید انیدریدی، توانایی ایجاد حساسیت تنفسی با واسطه IgE است. این حساسیت نیز مانند دیگر حساسیتها در برابر عوامل حساسیتزا، ممکن است زودرس یا تأخیری باشد. شدت تأخیر به غلظت عامل حساسیتزا در زمان مواجهه، بستگی دارد.پس از قطع تماس با اسید انیدریدها، IgE اختصاصی به‌میزان یک نیمه عمر در سال، کاهش می‌یابد ولی حساسیت پوستی ممکن است زیاد باقی بماند.
ترکیبات فلزی
آسم شغلی در تماس با نمک فلزات سنگین مانند نیکل، کروم و وانادیوم گزارش شده است. آسم شغلی ناشی از فلزات ممکن است با IgE اختصاصی در برابر آمیخته این فلزات با آلبومین سرم انسان باشد. ساز و کارهای ایمونولوژیک در آسم ناشی از وانادیوم، اثبات نشده است.
ذرات چوب و کلوفان
بسیاری از موارد آسم شغلی ناشی از گرد و غبار چوب درختانی مانند: بلوط، آبنوس، سرو، راش، شمشاد، افرا، سرو قرمز غربی و شرقی است. در این میان، آسم کارگرانی که با سرو قرمز سر و کار دارند، بیش از همه مورد بررسی قرار گرفته است مطالعات آینده‌نگر نشان داده است. که 5 درصد کارگران کارگاه اره‌کشی که با سرو قرمز غربی، سر و کار دارند، دچار آسم میشوند؛ به نظر می‌رسد که پلیکاتیک اسید، عامل این نوع آسم باشد. کلوفان از صمغ درخت کاج به‌دست می‌آید. کارگرانی که در صنایع لحیم‌کاری کار میکنند، در معرض تماس با بخار متصاعد شده از جریان لحیم‌کاری قرار می‌گیرند و ممکن است دچار آسم شوند. اسید آبیه‌تیک و اسید پیماریک و دی‌هیدروآبیه‌تیک مواد مسئول در آسم ناشی از کلوفان هستند. شیوع این نوع آسم برحسب میزان تماس، بین 4 تا 20 درصد است.
ترکیبات متفرقه
مواد متعددی از قبیل:فرم آلدئید در عایق‌سازی، مواد مورد استفاده در کارخانه‌های کبریت‌سازی، لاستیک‌سازی، آزمایشگاه‌ها و بیمارستانها در بروز آسم شغلی، مطرح شده‌اند
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
بیماری گال - علایم و پیشگیری
گال (جرب) چیست؟
این بیماری در اثر هجوم نوعی انگل خارش آور به بدن، ایجاد می شود. این انگل ها Sarcoptes scabiei نامیده میشوند، بسیار ریز بوده و دارای 8 پا میباشند (در مقایسه با حشرات که 6 پا هستند). اندازه آنها بسیار کوچک بوده و تنها به 3/1 میلیمتر میرسند. آنها در زیر پوست پنهان می شوند و سبب ایجاد خارش شدید در پوست شده که این خارش ها در شب به مراتب شدید تر می شوند. انگل هایی که منجر به بروز بیماری خارش می شوند، آنقدر کوچک هستند که با چشم های غیر مسلح قابل رویت نبوده و برای دیدن آنها حتماً باید از ذره بین یا میکروسکوپ استفاده کرد.
ابتلا به بیماری چگونه صورت می پذیرد؟
انگل های ناقل این بیماری سخت گیر و مشکل پسند هستند. آنها حداکثر برای 24 تا 36 ساعت می توانند در بدن میزبان زنده باقی بمانند. انتقال آنها تنها با برخورد مستقیم بدن به بدن از بیمار به فرد سالم امکانپذیر خواهد شد. به ندرت اتفاق می افتد که بر اثر دست دادن، آویختن لباس ها در کنار لباس های فردی که مبتلا به بیماری است، و استفاده از ملافه و پتویی که شب قبل توسط ناقل استفاده شده، به این بیماری دچار شد. برای انتقال بیماری حتماً برخورد فیزیکی باید صورت بگیرد.همچنین انواع دیگر برخورد فیزیکی مانند زمانی که مادر کودکش را در آغوش می گیرد، نیز می تواند دلیل انتقال بیماری به شمار رود. در طول مدت زمان مکرر، دوستان نزدیک و افراد خانواده نیز می توانند از طریق در آغوش گرفتن یکدیگر به این بیماری مبتلا شوند.
آیا سگ و گربه هم ناقل بیماری هستند؟
سگ ها و گربه ها دارای انواع متفاوتی از انگل ها هستند که درصد بسیار زیادی از آنها نمی توانند به راحتی به انسان انتقال پیدا کند. انگل های بخصوصی بر روی بدن سگ ها وجود دارند که بیماری گال را انتقال می دهند و با نام mange شناخته می شوند. البته زمانیکه انگل های بدن گربه سانان و سگ سانان با پوست انسان برخورد میکنند، به راحتی نمی توانند به بقای خود ادامه دهند و تنها یک خارش سطحی را بوجود آورده و سپس از بین می روند. این قبیل خارش ها با بیماری خارش انسانی که با گذشت زمان بد و بدتر می شود و تا زمانیکه به درستی درمان نشود از بین نمی رود، تفاوت دارد.
علائم و نشانه های بیماری چیست؟
این بیماری سبب بروز فرو رفتگی و برآمدگی های کوچکی در آرنج، مچ، بین انگشتان، کشاله ران، و زانو می شود.باید توجه داشت که در تمام برآمدگی ها حشره وجود ندارد. در افراد بالغ حتی اگر هزاران فرو رفتگی و برجستگی بر روی پوست ایجاد شده باشد، چیزی بیش از 10 تا 15 حشره در بدن آنها وجود نخواهد داشت.
در کتاب های پزشکی مربوط به این بحث اغلب از واژه نقب "burrow" سخن به میان آمده. این ها همان برآمدگی های 2 تا 3 میلیمتری هستند که ما بین انگشتان بوجود آمده و تقریباً غیر قابل رویت می باشند. البته این برآمدگی ها معمولاً با خراشیدگی های خطی که بزرگ و قابل مشاده هستند و به دلیل خارش های فراوان بر روی پوست بدن انسان ایجاد می شوند، اشتباه گرفته می شوند. باید توجه داشت که اساساً خارش سبب تخریب این گونه نقب ها می شود.
چه احساسی به بیمار دست می دهد؟
خارش یکی از مشخصه های بارز بیماری است. خارشی که انگل ها ایجاد می کنند، بیرحمانه و شدید است. در یک هفته اول خارش ملایم است، اما به مرور زمان شدت پیدا می کند و در طی یک تا دو ماه به جایی می رسد که خوابیدن تقریباً غیر ممکن می شود.
ماهیت "شبانه" خارش ها می تواند پرستار و پزشک را گمراه کند، چراکه کلیه بیماری هایی که علائمی از خارش در آنها وجود دارد، در شب شدت پیدا می کنند. دلیلش هم این است که در شب هنگام کمتر مسئله ای وجود دارد که ذهن فرد را نسبت به خارش منحرف سازد.
یکی از مشخصه های خارش در این نوع بیماری ماهیت بیرحمانه آن است. پس از چند هفته خارش فرد بیمار را به هیچ وجه رها نمی کند. سایر بیماری هایی که با خارش همراه هستند، پس از یک مرحله خارش – که شامل ایجاد اگزما و کهیر نیز می شود- علائم بیماری به شدت کاهش پیدا می کند. تحت این نوع بیماری ها، ممکن است برای مدت زمان بسیار کوتاهی در خواب شبانه فرد اختلال ایجاد شود اما به آن حد نمی رسد که بیمار نتواند در شب استراحت کند و یا به دلیل خارش های مکرر از خواب بیدار شود.
درمان بیماری چگونه است؟
معالجه این بیماران ساده است. مراحلی که باید برای درمان پشت سرگذاشته شود به شرح زیر می باشند:
1- باید از انگل کش هایی مانند پرمترین (permethrin) استفاده کنید. این پمادها از ناحیه گردن به پایین مورد استعمال قرار گرفته و سپس شستشو داده شود. استعمال کرم باید تا 7 روز ادامه پیدا کند. همچنین می توانید از یک اونس (معادل 30 گرم) کرم لیندان lindane 1% استفاده کنید. این کرم را نیز باید از ناحیه گردن به پایین بر روی پوست خود بمالید و حداکثر پس از 8 ساعت آنرا بشویید. این کرم اگر به طور مستقیم وارد پوست گردد، سبب ایجاد حمله های ناگهانی بیماری های متفاوت می شود به همین دلیل اگر پوست خراشیده، و یا دارای جوش های تحریک پذیر است نباید از آن استفاده کنید. همچنین مصرف این پماد بلافاصله پس از استحمام توصیه نمی شود. به دلیل رعایت جوانب احتیاط بهتر است خانم های باردار، شیرده، و کودکان زیر 2 سال از این کرم استفاده نکنند. این نوع کرم تنها زمانی تجویز می شود که بیمار، نسبت به سایر راههای درمانی واکنش مناسب نشان نداده باشد.
2- داروهای خوراکی نیز برای درمان بیماری وجود دارند که از جمله آنها می توان به ایورمکتین (ivermectin) اشاره کرد. این ماده یک انگل کش موثر است و درد سر استعمال کرم را هم ندارد. مرکز مبازه با بیماری در امریکا پیشنهاد کرده که بهتر است این دارو در دوز 200 میکروگرم به ازای هر کیلو از وزن بدن استفاده شده و دو هفته بعد مجدداً مصرف تکرار شود. هر چند مصرف قرص های خوراکی خیلی راحت تر از استعمال پماد است، اما این قرص تاثیرات جانبی منفی بیشتری نسبت به انواع کرم ها دارد.
3- آنتی هیستامین ها مانند دیفن هیدرامین (diphenhydramine) می توانند در رهایی شما از خارش های مکرر نقش شایان ذکری را ایفا کنند.
4- لباس ها، ملافه ها و پتوها را با آب گرم به خوبی بشویید. انگل ها برای مدت زمان طولانی قادر نیستند در خارج از بدن موجود زنده زندگی کنند، اما بهتر است کل لباس های خود را بشویید و خشک کنید، فرش ها و مبلمان را تمیز کرده و اقدامات پیشگیرانه دیگر را نیز در این خصوص انجام دهید.
5- ارتباطتان را با کسانی که خود ناقل بیماری هستند کم کنید.
از آنجایی که خارش به مرور زمان افزایش پیدا می کند، برای درمان کامل چند روز وقت لازم است تا خارش به طور کلی از میان برود. پس از گذشت یک تا دو هفته، رهایی شما از بیماری چشمگیر خواهد بود. اگر بعد از این مدت تغییری احساس نکردید، باید از انگل نمونه برداری شده و نوع آنرا مشخص کنند.
آیا امکان دارد که تشخیص بیماری نادرست باشد؟
معمولاً چنین اتفاقی می افتد؛ چرا که در مراحل اولیه برآمدگی ها شبیه به جوش های کوچک یا نیش پشه هستند، اما پس از گذشت چند هفته، زمانیکه بیماری به اوج خود می رسد، علائم نمود بیشتری پیدا کرده و کاملاً قابل تشخیص خواهد بود.
تحت چه شرایط خاصی امکان انتقال بیماری افزایش می یابد؟
افراد سالخورده و ضعیف که در خانه سالمندان و یا سازمان های مشابه دیگر نگهداری می شوند، ممکن است دچار بیماری شده و علائم خاصی را نیز از خود بروز ندهند. در این شرایط بیماری به صورت اپیدمی درآمده و فراگیر می شود. مبارزه با نمونه های اینچنین بسیار دشواربوده اما خوشبختانه تعداد آنها بسیار کم می باشد
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
سردردهای شغلی
سردردهای شغلی عمدتاً دو نوعند :
1- سردرد حاد عصبی
2- سردرد مزمن
مواجهه با مواد شیمیایی از طریق کاهش اکسیژن بدن و یا زیادی CO2 در خون باعث گشادی عروق شده و سردرد حاد ایجاد می کند.
علاوه بر نوع حاد، انواع سردردهای مزمن هم مثل میگرن مشاهده شده است. این سردردها به صورت حملات ناگهانی و با علائم اولیه اختلال در بینایی و علائم عصبی دیگر آغاز می‌گردند.
تشخیص سردردهای شغلی و غیر شغلی :
هنگام برخورد با یک فرد دچار سردرد باید موارد ذیل به دقت مورد بررسی قرار گیرد :
•چگونگی شروع سردرد
•محل درد
•نوع مواردی که فرد با آنها در ارتباط است
•دفعات بروز سردرد
•سوابق خانوادگی
راهکار خاصی برای تشخیص سردردهای شغلی وجود ندارد اما می توان با استفاده از سوابق سردرد در فرد، معاینه دقیق ( در صورت نیاز عکسبرداری )، مطالعه آینده نگر و بررسی تغییرات هنگام حذف مواجهه فرد با مواد آلاینده، در خصوص ارتباط شغل با سردرد اظهار نظر کرد.
از عواملی که می توانند سردردغیرشغلی ایجاد کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
الکل – کافئین – هیستامینها- نیتراتها- تیدامینها - تروما - سینوزیت – گلوکوما-دردعصب - منوسدیم گلوتامات -فشارخون اولیه - التهاب سرخرگ گیجگاهی-التهاب برون جمجمهای- تومورهای مغزی- روشهای خوراکی پیشگیری از بارداری
علل سردردهای شغلی :
- معمولاً مواجهه شغلی با فلزاتی مثل آرسینیک، سرب، نیکل، قلع و تلوریوم، حلالهای الی، گازها و برخی حشره‌کشها باعث بروز سردرد می شوند.
- استنشاق حلالهای آلی عمدتاً همراه با آسیبهای ادراکی، افسردگی یا اضطراب می‌باشد که در طولانی مدت به سمت آنسفالوپاتی سمی حرکت می کند.
- هنگام مواجهه با مونوکسیدکربن ابتدا سردردخفیفی به شکل سنگینی جلوی سر،درد خودنمایی میکند که با افزایش غلظت به سمت سردردهای ضربانی قدامی و سپس سردردهای شدید پس سری تسریع می یابد.
- مواجهه حاد با گازهای مثل متان و گازهای بیهوشی آور در غلظتهای بالا تولید سردرد و درد در ناحیه صورت می کند.
پاتوفیزیولوژی :
هنگام مواجهه با قلع و سرب به خاطر تورم مغز سردرد روی می دهد.
روی، تلوریوم، منگنزونیکل باعث کاهش اکسیژن بدن و اتساع شرائین و در نهایت سردرد خواهند شد.
منوکسیدکربن بر اثر اتساع شرائین تولید سردرد می کند.
در سردردهای فوق عمدتاً رشتههای آورنده عصب میانی تریژمینال گرفتار می شوند. لازم به ذکر است رشتههای زبانی- حلقی مرتبط با عصب واگ و اعصاب گردنی فوقانی نیز می توانند سردردهای خفیف ایجاد کنند. بهترین راه برای پیشگیری از این سردردها کاهش مواجهه با سموم عصبی و دیگر عوامل بوجودآورنده آنهاست
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی وضعیتی است که به دلیل کار زیاد و طولانی مدت، شخص احساس خستگی شدید و بی رمقی میکند.
نشانه های فرسودگی شغلی :
1- فرسودگی جسمی = قدرت کار کردن کم , سردردهای مکرر, تهوع , اختلال در خوابیدن , از دست دادن اشتها
2- فرسودگی هیجانی = افسردگی , احساس در ماندگی و احساس به دام افتادن در کار و شغل
3- افسردگی نگرشی = بد گمانی و سوء ضن نسبت به دیگران و همچنین نگرش منفی و حقیر کردن خود یا سایرین .
4- اینگونه اشخاص احساس پیشرفت کم دارند و فرض می کنند در آینده نیز پیشرفتی نخواهد داشت.
شاخصهای فرسودگی شغلی :
1- شاخصهای هیجانی : بی علاقه شدن نسبت به شغل خود , افسردگی , احساس درماندگی و ناتوانی , احساس مورد تأیید و تشویق قرار نگرفتن , احساس جدایی از دیگران و بیگانگی , احساس بی تفاوتی , ملالت و بیزاری
2- شاخصهای نگرشی : بد بینی , بی اعتمادی نسبت به مدیریت سازمان و محل کار خود , گله مندی و بدگمانی
3- شاخصهای رفتاری : تخریب پذیر و پرخاشگر بودن , کناره جویی از دیگران , کاهش توانایی برای انجام دادن وظایف شغلی , محدود شدن فعالیت های اجتماعی و افزایش مشکلات با مسئولان , رؤسا و همکاران و خانواده .
4- شاخصهای روانی : احساس خستگی , ابتلا به دردهای عضلانی , سردرد , اختلال در خوابیدن و اختلال گوارشی و سرما خوردگی های مکرر.
5- شاخصهای سازمانی : کاهش رسیدگی به خواسته های ارباب رجوع , تنزل ابعاد اخلاقی و معنوی , افزایش تعداد موارد خلافکاری , غیبت از کار , ترک شغل و سوانح و حوادث در کار.
علل فرسودگی شغلی :
1- نا آشنا بودن افراد با هدف یا اهداف سازمان یا قابل درک نبودن این اهداف برای آنان.
2- سیاستهای مدیریت سازمان .
3- شیوه های مدیریت .
4- غیر قابل انعطاف بودن بعضی از قوانین و مقررات .
5- ناسالم بودن شبکه های ارتباطی در سازمان .
6- عدم مداخله مدیریت سازمان در امور رفاهی , درمانی و تفریحی کارکنان .
7- عدم بهره گیری از استعداد بالقوه افراد در انجام دادن وظایف شغلی .
8- مبهم بودن نقش فرد در سازمان.
9- عدم رضایت شغلی
10- فقدان امکانات برای رشد و ترقی.
11- حجم زیاد کار در زمان محدود.
12- واگذار کردن مسئولیتهای بیش از ظرفیت به افراد.
13- درگیر شدن در احساس تعارض نقش.
14- ناهماهنگی در پرداختها.
15- نا مناسب بودن نظام ارزیابی عملکرد شغلی.
16- فقدان امکانات آموزشی و ناآشنا بودن افراد با وظایف خود.
17- عدم بکارگیری روشهای علمی برای آزمایش و انتخاب و واگذاری تصدی مشاغل به افراد غیر واجد شرایط
شیوه های درمان و پیشگیری :
1- حمایت مدیر یا سرپرست , همکاران , دوستان و آشنایان
راهبردهای فردی کنار آمدن مانند تغییر شرایط فیزیکی و روانی کار .
2-استفاده از برنامه های متنوع برای بهبود وضعیت بدنی مانند ورزش کردن و استفاده از برنامه غذایی مناسب.
3-روشهای خاص آرامش مانند آموزش نظامدار آرمیدگی یا ریلکس, مراقبه و مانند آن .
4-روشهای بهتر و اثر بخش تر کار را بیاموزید.
5-با شرکت در دوره های آموزش مدیریت زمان با شیوه های اثر بخش استفاده از وقت خود آشنا شوید تا با تلاش بیشتر و در زمان کمتر , کار بیشتری انجام دهید.
6-در صورتیکه همه فنون فوق را بکار گرفتید و اثر بخش نبود به طور موقت یا دائم کار یا شغل خود را تغییر دهید
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
بیماری های شغلی و اصول پیشگیری از آنها
بیماریهای شغلی به گروهی از بیماریها اطلاق می‌شودکه به علت کار به وجود آمده و یا به عبارت دیگر منحصراَ بیماریهایی هستند که عامل مولد آنها در محیط کار است.
تمامی بیماریهای شغلی برخلاف گروهی از بیماریهای غیرشغلی که هنوز عامل مولد آنها تشخیص داده نشده است دارای علت بخصوصی بوده و به آسانی قابل تشخیص هستند.این گروه از بیماریها کمتر از بیماریهای غیرشغلی دیده شده و با توجه به اینکه زاییده کار آدمی هستند امکان پیشگیری از آنها بسیار بیشتر است.
بهترین روش جهت طبقه‌بندی بیماریهای شغلی توجه به عامل مولد این بیماریها است، لذا با توجه به این امر این گروه از بیماریها را می‌توان به 5 دسته تقسیم کرد:
1-بیماریهای ناشی از عوامل فیزیکی: از عوامل بوجود آوردنده این دسته از بیماریهای شغلی، حرارت، نور، فشار، سروصدا، ارتعاش، الکتریسیته، اشعه X و مواد رادیواکتیو را می‌توان ذکر کرد.
2-بیماریهای ناشی از عوامل مکانیکی: استفاده از ابزار و ادوات دستی در بعضی از اشخاص که عادت به اینکار ندارند و همچنین فشارهای مکرر بر روی مفاصل در اثر نحوه انجام کار و یا حرات ظریف تکراری سبب بروز ناراحتی‌هایی میشوند که پینه بستن و بورسیت از آنجمله هستند.
3-بیماریهای ناشی از عوامل بیولوژیکی: اشتغال در بعضی از مشاغل با توجه به شرایط محیط کار و مواد مصرفی یا تولیدی، کارگر را مستقیماً در خطر ابتلا به بیماریهای عفونی خاصی مانند سیاه زخم قرار می‌دهد.
4-بیماریهای ناشی از عوامل شیمیایی: عوامل شیمیایی مورد استفاده در صنعت سبب به وجود آمدن اکثر بیماریها و مسمومیتهای ناشی از کار هستند، که با توجه به راه دخول به بدن به 3 دسته زیر تقسیم‌بندی میشوند.
1- بیماریها و مسمومیتهایی که ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه گوارشی هستند. از موادی که از این طریق ممکن است وارد بدن شوند وایجاد ناراحتی کنند ارسنیک و فسفر قابل ذکرند.
2- بیماریها و مسمومیتهایی که ناشی از جذب مواد از طریق دستگاه تنفسی هستند مانند ذرات گرد و غبار، گازها و دود از این طریق جذب میشوند.
3- بیماریها و مسمومیتهایی که ناشی از جذب مواد از طریق پوست هستند، مانند جذب تترااتیل سرب، انیلین و فنول.
5-بیماریهای ناشی از عوامل روانی
بیماریهای ناشی از عوامل روانی به مواردی نظیر روابط نامطلوب کارگر یا کارمند با همکارانش، با رئیس یا کارفرما، عدم رضایت از شغل و ... است. مانند اختلال در تعادل عصبی و بحرانهای عاطفی و روانی.
شناخت علت بیماری اولین و مهمترین مرحله در امر پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار بوده و برای تشخیص بیماری می‌توان با بررسی علائم کلینیکی و ارزشیابی هرگونه تغییر در سلامت کارگران ضمن انجام معاینات دوره‌ای و یا مراجعه به درمانگاه و همچنین انجام مطالعات اپیدمیولوژیکی در گروههای کارگری به نتایج مشخص نائل شد.
با توجه به اینکه در اکثر بیماریهای ناشی از کار ضایعات حاصله غیرقابل برگشت بوده و درمان اساسی برای آنها وجود ندارد، لذا رعایت اصول پیشگیری اهمیت خاصی را دارا هستند. حال به برخی از این اصول اشاره می‌کنیم.
- جایگزینی: یکی از اساسی‌ترین اصول پیشگیری بوده و منظور عدم استفاده از مواد بیماریزا و جایگزینی آنها با مواد غیر بیماریزا و یا با قدرت بیماریزایی کمتر است که همان خواص صنعتی را دارا باشند.
- جداسازی: در این اصل منظور حتی‌الامکان جدا کردن کارگر از محوطه آلوده محیط کار به عوامل زیان‌آور و یا رسانیدن تعداد کارگران مجبور به کار در محیطهای آلوده به حداقل است.از این روش برای اولین بار در زمانهای قدیم در معادن ذغالسنگ و یا سایر معادن در مواقع انفجار استفاده می‌کردند. بدین معنی که در موقع انفجار در تونلها تمامی کارگران از محیط کار دور می‌شدند و در حقیقت یک نفر که مجهز به وسایل ایمنی بود مأمور کار شده و بدین ترتیب در صورت بروز سانحه تنها جان یک کارگر در خطر بود.
- محصور کردن: این اصل معمولاً همزمان با استفاده از تکنیکهای مکانیکی و اتوماتیک درصنعت مورد استفاده قرار گرفت، مانند مخلوط کردن حشره‌کشها.
- استفاده از تهویه مصنوعی: استفاده از این روش برای جلوگیری از الودگی محیط کار به آلوده‌کننده‌های شیمیایی چون گرد و غبار، بخارات و گازها است که با دور کردن مواد آلوده‌کننده از نقطه تولید با استفاده از سیستمهای مکنده عملی است.
- تهویه عمومی: مکانیسم این عمل بر پایه رقیق کردن آلوده‌کننده‌های محیط کار با ورود هوای تازه و تمیز از یک نقطه دیگر کارگاه می‌باشد.
- استفاده از متدهای مرطوب: استفاده از آب برای جلوگیری از پخش گردوغبار در محیطهای کار از قدیم مورد استفاده بوده و مورد نیاز است.
وسایل حفاظت فردی: استفاده از وسایل حفاظت فردی می‌تواند در اکثر موارد کمک به امر پیشگیری از بیماریها و حوادث ناشی از کار کند.
- رعایت اصول بهداشت فردی: رعایت این امر به ویژه در پیشگیری از بیماریها و مسمومیتهای ناشی از عواملی که از طریق دستگاه گوارش وارد بدن می‌گردند اهمیت خاصی را دارا می‌باشد.
- نظافت عمومی کارگاهها: به کاربستن این اصل به دوعلت دارای اهمیت می‌باشد. اولاً امکان آلودگی هوای محیط کار را به آلوده‌کننده‌های مختلف که به علت عدم نظافت در گوشه و کنار کارگاهها جمع شده و به علل مختلف ممکن است در هوای کارگاه پراکنده شوند کم کرده در مقابل تمیزی و نظیف بودن محیط کار سبب رعایت اصول نظافت از طرف کارگران می‌گردد.
- آموزش مسائل بهداشتی: منظور آشنا کردن کارگر به نحوه انجام صحیح کار، خطرات موجود در محیط کار، نحوه استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردی،رعایت اصول بهداشت فردی و به طور کلی نحوه پیشگیری از بیماریها و انجام کمکهای اولیه است.
- کنترل پزشکی: منظور تشخیص زودرس بیماریهای ناشی از کار و اقدام به درمان و پیشگیری به موقع است. این امر با انجام معاینات اولیه و دوره‌ای انجام‌پذیر می‌باشد.
- اندازه‌گیری عوامل آلوده‌کننده محیط کار: فلسفه این کار اندازه‌گیری و تعیین مقدار عوامل آلوده‌کننده محیط کار و مقایسه آن با استانداردهای بین‌المللی به منظور اطمینان از نحوه کار دستگاههای کنترل آلودگی محیط کار و اقدام به موقع جهت پیشگیری از اثرات سوء عوامل زیان‌آوری است که مقدار آنها در محیطهای کار ممکن است به علت نقص در دستگاههای کنترل و یا به علل دیگر بیش از استانداردهای تعیین شده باشد.
- وضع قوانین و تدوین آئین‌نامه‌ها: این اصل مهمترین اصل در امر پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار بوده و منظور وضع قوانین و تدوین مقررات و آئین‌نامه‌های به ویژه‌ای جهت کاربرد اصول ذکر شده قبل در امر پیشگیری از بیماریهای شغلی می‌باشد
مشخصات مدیر وبسایت
عناوین یادداشتهای وبلاگ
بایگانی آرشیو ماهانه وبسایت
کلمات کلیدی وبسایت
