معرفی برخی ماهیان جنوب کشور |
ماهی های خوراکی جنوب کشور از نظر کیفیت به چهار دسته تقسیم می شوند :
1- ماهی های ممتاز : حلوا سفید ، راشکو ، شوریده.
2- ماهی های گروه یک : قباد ، شیر .
3- ماهی های گروه دو: هامور ، سنگسر ، حسون ، زمین کن ، حلوا سیاه ، صبور ، بیاه...
4- ماهی های گروه سه: گیش ، سارم ، سوکلا ، عروس ، سلطان ابراهیم ، خارو.
1- ماهی حلوا سفید: وزن آن بین 2.5 - 1.25 کیلوگرم و طول آن بین 15 - 35سانتی متر می باشد.گوشت این ماهی سفیدرنگ است و گوشت آن به سهولت از استخوان جدامی شود.سرماهی کوچک است. خوزستانی ها به حلوا سفید, زبیده می گویند . زبیدی در زبان عربی از زبده گرفته شده به معنای برگزیده است . این ماهی کتابی شکل و چهار گوش است به رنگ نقره فام ، فلس بسیار نرمی دارد که با مالش دست برداشته می شود . برای تمیز کردن آن کافی است شکافی در زیر گوش آن بدهید و اندرونه و آبشش ها را با انگشت بیرون بکشید . سر و دم ماهی را نیز لازم نیست بزنید . معمولاً این ماهی را به صورت شکم خالی در روغن سرخ می کنند .
2- ماهی شوریده: شوریده از نوع ماهیانی است که خوراکی خوب محسوب می گردد. وزن آن بین نیم تا دو کیلوگرم است و طول آن حدود 25 - 50 سانتیمتراست، دارای تیغ زیادی می باشد . پوست سر و پشت ماهی سیاه، بدنه خاکستر ی و زیرشکم آن سفیدرنگ است.
3- ماهی راشگو: ماهی راشگو به طول 25 - 62.5 سانتی متر و وزن نیم تا 3.5 کیلوگرم.دارای سرکوچک و دهان نسبتاً بزرگی است که تا نزدیکی چشم کشیده شده است. رنگ ان در پشت خاکستری ،در پهلو کدر و در شکم سفید است. فراوانی این نوع ماهی در ماههای دی وبهمن در اطراف بوشهر دیر و کنگان میباشد.
4- ماهی شیر: از تیره تن ماهیان است این ماهی به طور متوسط بین50 -150 سانتی متر طول و حدود 3 تا 9 کیلو گرم است . پشت این ماهی ابی یا سبزرنگ و طرفین ان نقره ای است. شیر ماهی در خلیج فارس زیست و صید می شود و دارای اسکلت استخوانی است. ماهی شیر تقریباً به شکل هواپیمای جت است و رگه های عرضی تیره به مقدار کم و روی بدن ماهی مشاهده می شود و تقریباً شبیه ماهی قباد بوده اما از آن بزرگتر است.
5- ماهی قباد: این ماهی با سرعت زیاد در اب حرکت می کند. وزن این ماهی 1-2کیلو گرم است وطول آن 25-50 سانتی متر است دارای گوشت قهوه ای روشن لذیذ است.
6- میش ماهی: این ماهی بزرگترین ماهی خوراکی خلیج فارس است. وزن این ماهی حدود 4-60 کیلو گرم وطول ان 40-150 سانتی متر می باشد،دارای پوست نقره ای خاکستری و سر بزرگ می باشد. تجمع این ماهی در مناطق قشم، دیر و خارک می باشد.
7- ماهی صبیتی: رنگ این ماهی نقره ای است. تمام فلس ها در وسط تیره هستند، باله پشتی با لکه خاکستری و حاشیه سیاه و باله دمی سیاه خاکستری ،باله مخرجی خاکستری و باله سینه ای وشکمی کمی گوشتی رنگ است.
8- ماهی بیاه: رنگ این ماهی در بالای بدن خاکستری سبز و در پهلو و شکم نقره ای ،لبه ی عقبی باله دمی تیره و بقیه باله ها شفاف میباشد. این ماهی ساحلی است و با وسایل صید ثابت نزدیک ساحل صید میشود.
9- ماهی سنگسر: از تیره سنگسر ماهیان است. وزن تقریبی ان نیم تا پنج کیلو گرم و طول ان 25-75سانتی متر است رنگ ان در ناحیه پشت به رنگ طلای برنزی با سایه مایل به سبز پهلو ها و شکم نقره ای رنگ، خالهای نامشخص در پشت چشم و با باله پشتی با لبه تیره.
10- ماهی هامور: از تیره هامور ماهیان است. وزن متوسط ان 4-6 کیلو گرم و به طور متوسط 60 سانتی متر طول دارد این ماهی دارای فلس بوده و رنگ ان خاکستری دارای نقطه های قهو ه ای رنگ است. گوشت ان خوشمزه و برای عمل اوری مناسب است .ماهی هامور به مقدار قابل توجه ای در سواحل بندر لنگه و بوشهر صید می شود و اندازه کوچکتر این ماهی در منطقه دیر صید می شود. ببشتر در بستر شنی سنگی و صخره ای دریا زندگی می کند و فصل فراوانی ان از اذر تا اواخر اسفند می باشد.
11- ماهی صبور: از تیره شک ماهیان است. ماهی استخوانی است بالا و پشت ان خاکستری تیره که در پهلوها وبدنه به نقره ای تغییر پیدا میکند گوشت ان سفید و دارای استخوانهای کوچک در تمام بدن است.
12- ماهی خارو: از نوع ماهیان درجه سه است که تا حدی استخوانی است. وزن ان بین 250گرم تا2 کیلو گرم است، این ماهی شنای سریع دارد و در بستر گلی زندگی میکند. پوست صاف به رنگ نقره ای درخشان دارد . تسمه ای شکل است . چنان که از نام این ماهی پیداست ، تیغ فراوان دارد ولی خارهای آن درشت است . این ماهی را می توان کبابی کرد . فیله آن برای سرخ کردن مناسب است. از این ماهی ، شور ، هم درست می کنند .
13- حلوا سیاه : این ماهی به حلوای سفید شباهت دارد . پوست آن خاکستری تیره است . گوشت حلوای سیاه به لطافت حلوای سفید نیست ولی مزه آن بسیار خوب است
Scientific name:Impatiens pallida
Latine name: Pale Jewelweed
13- گل حنا: (خوردن یکمرتبه مقدار زیادی از این گیاه به خاطر محتویات معدنی اش (اکسالات کلسیم) خطرناک می باشد. خام خوردن آن خطرناک می باشد ولی گیاه پخته یا خشک شده بیشتر خطرناک می باشد. افرای که بیماریهای رماتیسمی، ورم مفاصل ، نقرس ، سنگ کلیه و زیادی ترشح اسیدی دارنددر خوردن آن باید دقت لازم را بکنند.)
از خانواده Balsaminaceae ، جنس Impatiens می باشد.
گستره:
آمریکای شمال شرقی
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه یکساله تا 150 سانتی متر رشد می کند. گلها دوجنسی وگرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. گل حنا درخاکهای شنی، لومی، رسی وخیلی رسی با زهکش خوب رشد می کند. این گیاه در خاکهای اسیدی، خنثی ، قلیایی وخیلی قلیایی رشد می کند . این گیاه در محیط بدون سایه و تاحدی سایه رشد می کند .
کاربرد غذایی:
برگهای جوان و شاخه های گل حنا را می پزند. در خوردن آن باید دقت لازم را کرد.
کاربرد دارویی:
کل گیاه ادرارآور، قی آور و مسهل می باشد. شیره آن برای درمان سوزشهایی که بواسطه گزنه و پیچک اتفاق می افتد، بکار می رود. آن همچنین در درمان زگیل، میخچه، عفونتهای قارچی وبواسیر بکار می رود.
کاربرد دیگر:
از گل حنا قارچ کش می سازند.
جزئیات کاشت:
گل حنا در هرخاک خوبی رشد می کند. در خاکهای رسی سنگین هم رشد می کند . گیاهی است که دمای 5 درجه زیرصفر را تحمل می کند .
تکثیر:
بذرپاشی در بهار درون گلخانه صورت می گیرد. تا وقتی بزرگ شوند از آنها مراقبت بکنید. بعد جوانه ها را در گلدانهای مجزا بکارید و در تابستان به زمین اصلی انتقال بدهید.
Latine name: Chitra
14- زرشک:
از خانواده Berberidaceae ، جنس Berberis می باشد.
گستره:
شرق آسیا
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه همیشه سبز زرشک تا 3.5 متر رشد می کند. این گیاه به سرما حساس نمی باشد. در تمام طول سال برگهای خود را حفظ می کند . گلدهی در اردیبهشت ماه می باشد. گلها دوجنسی وگرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. زرشک خودگرده افشان می باشد. زرشک درخاکهای شنی، لومی، رسی و حتی خیلی رسی رشد می کند. این گیاه در خاکهای اسیدی، خنثی و قلیایی هم رشد می کند. زرشک در محیط بدون سایه و تاحدی سایه رشد می کند .
کاربرد غذایی:
میوه زرشک را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. طعم میوه خیلی خوب است اگرچه به خاطر دانه اش تلخ می باشد. بچه ها میوه آنرا دوست دارند. در هند و ایران آنرا خشک کرده و مثل کشمش مصرف می کنند. میوه2.3گرم پروتئین، 12% شکر، 2% خاکستر، 0.6% تانن،0.4% پکتین دارد. به ازا هر 100 گرم عصاره زرشک ، 4.6 میلی گرم ویتامین سی وجود دارد. جوانه های گل را به سس اضافه می کنند.
کاربرد دارویی:
پوست ریشه، ساقه وچوب زرشک محلل، ضداختلاج، بازکننده مانع، معرق، ضدیبوست، داروی چشم درد ومقوی می باشد. دم کرده آن دردرمان مالاریا، دردهای چشمی، بیماریهای پوستی، ازیادخون در رحم، زردی و اسهال بکار می رود. آنرا نباید همراه شیرین بیان مصرف کرد زیرا اثر بربرین (ضدتومور) آن از بین می رود .
کاربرد دیگر:
از ریشه وساقه زرشک رنگ زرد می گیرند. این گیاه منبع مهم تانن و مواد رنگی می باشد. شاخه های پرخار آن به عنوان حفاظ مزارع استفاده می شود.
جزئیات کاشت:
زرشک در خاک لومی مرطوب ودرسایه آفتاب بهتررشد می کند. این گیاه زمستانهای سرد را به راحتی تحمل می کند .
تکثیر:
بهتر است بذر زرشک را تا موقعیکه برسد درون شاسی سرد نگهداری کنید. این بذر دراواخر زمستان یا اوایل بهار جوانه می زند. بذرهای انبار شده نیاز به استرافیکاسیون دارد. وقتی گیاه به قدر کافی بزرگ شد، آنها را در گلدانهای مجزا کاشته و برای زمستان آنها را درون شاسی سرد یا در گلخانه نگهداری کنید. در اواخر بهار یا اوایل تابستان بعدازسرمای بهاره وقتی اندازه گیاه به 20 سانتی متر رسید ، آنها را به زمین اصلی انتقال بدهید. در ماههای تیر ومرداد قلمه های چوب نیمه بالغ را بریده و در شاسی نگهداری بکنید. در ماههای مهر و آبان قلمه های پاشنه دار بالغ را در طول فصل رشد بریده و در شاسی سرد نگهداری کنید.
Latine name: Oregon grape
15- ماهونیا:
از خانواده Berberidaceae ، جنس Mahonia می باشد
گستره:
آمریکای شمال غربی
ویژگیهای فیزیکی:
درختچه همیشه سبز تا 2 متر رشد می کند. ماهونیا برگها را درتمام طول سال حفظ می کند. گلدهی از اسفند تا اردیبهشت، و رسیدگی بذر در ماههای مرداد و شهریورصورت می گیرد. گلها دوجنسی وگرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. گیاه خود گرده افشان می باشد. ماهونیا در خاکهای شنی، لومی، رسی و حتی خیلی رسی رشد می کند. این گیاه در خاکهای اسیدی، خنثی و قلیایی رشد می کند. این گیاه در محیط کاملا آفتابی، نیمه آفتابی وبدون سایه رشد می کند .
کاربرد غذایی:
میوه ماهونیا را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. میوه ترش مزه است ولی قتی آنرا به آش یا نان سوخاری اضافه می کنند، مزه اش خوب می شود. میوه ریز و بذرهای زیادی دارد. میوه را خشک کرده وبعدا مصرف می نمایند. گلها بصورت خام مصرف می شود.
کاربرد دارویی:
ماهونیا در قبایل بومی آمریکای شمالی بعنوان اشتها آور و تقویت کننده قواء جنسی بکار می رود. آن همچنین در درمان التهاب معده، ضعف گوارشی، تحریک کلیه وکیسه صفرا بکار می رود. ریشه و پوست ریشه مقوی، تقویت کننده خون، مسهل صفرا، ادرارآور، ضدیبوست و ملین می باشد. ریشه را در اوایل بهار یا پاییزبرداشت کرده، خشک کرده و بعدا بکارمی روند. این گیاه با خانواده شیرین بیان نباید استفاده شود چون اثرات همدیگر را خنثی می کند. این گیاه خاصیتهای ضدتوموری دارد.
کاربرد دیگر:
از پوست داخلی ساقه و ریشه رنگ زرد می گیرند. از میوه رنگهای سبز تیره، بنفش وآبی تیره می گیرند. از برگ رنگ سبز می گیرند. گیاهی است که محیط اطرافش را می پوشاند.
جزئیات کاشت:
ماهونیا گیاهی است که در هر خاکی به آسانی رشد می کند. این گیاه دوست ندارد در معرض بادهای قوی قرار بگیرد. این گیاه دمای20درجه زیر صفر را براحتی تحمل می کند. گیاهی است که در برابر هرس مقاومت می کند.
تکثیر:
بذر را تا موقعیکه برسد درون شاسی سرد نگهداری کنید. آن در بهار جوانه می زند. بذرسبز را از گیاه بچینید و بعد سریعا آنرا بکارید، درعرض 6 هفته جوانه می زند. بذرپاشی بذرهای انبار شده دراواخرزمستان یا بهار صورت می گیرد. این بذرها را به مدت3 هفته استرافیکاسیون سرمایی بدهید تا جوانه زنی آن اصلاح یابد. اگر استرافیکاسیون در دمای10 درجه صورت بگیرید در مدت 3 تا 6 ماه جوانه می زند. جوانه ها را در گلدانهای مجزا کاشته و تا وقتیکه به قدر کافی بزرگ شود از آنها مراقبت کنید و برای اولین زمستان درون شاسی سرد بگذارید. گیاه را در اواخر بهار یا اوایل تابستان به زمین اصلی انتقال دهید. تقسیم پاجوشها در بهار صورت می گیرد. در حالیکه می توان آنها را مستقیما در زمین اصلی کاشت ولی آنها را درگلدان و در شاسی بگذارید تا گیاه به خوبی رشد بکند. قلمه های برگ رادر پاییز می گیرند
Latine name: Asparagus
12- مارچوبه:
از خانواده Asparagaceae ، جنس Asparagus می باشد.
گستره:
اروپای غربی
ویژگیهای فیزیکی:
گیاه دائمی تا 1.5 متر رشد می کند. این گیاه به سرما حساس نمی باشد. گلدهی در ماه مرداد و رسیدگی بذر درماههای شهریورومهر ماه می باشد. گلها دو پایه وگرده افشانی بوسیله زنبورها صورت می گیرد. این گیاه خودگشن نمی باشد. مارچوبه خاک شنی، لومی ورسی با زهکش خوب را ترجیح می دهد. درضمن درخاکهای اسیدی، خیلی اسیدی، خنثی قلیایی وخیلی قلیایی و خاک شور رشد می کند. این گیاه در محیط تا حدی سایه یا بدون سایه رشد می کند. مارچوبه خاک مرطوب رادوست دارد. مارچوبه در برابر بادهای بحری مقاوم می باشد.
کاربرد غذایی:
ساقه های جوان مارچوبه را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. ساقه ها را در بهار برداشت می کنند. گیاه نر بهترین ساقه را دارد. ساقه را با آب می جوشانند یا اینکه بخار پزمی کنند و همانند سبزی مصرف می کنند. ساقه منبع پروتئین می باشد. دانه برشته شده مارچوبه جایگزین قهوه می شود. هر 100 گرم ساقه مارچوبه ، 540 میلی گرم ویتامین A دارد
کاربرد دارویی:
مارچوبه حدود 2000 سال است که کشت می شود. ساقه و ریشه آن اثر پاک کنندگی و تصفیه سازی روی قسمتهای شکمی، کلیه ها وکبد دارد. گیاه ضد تشنج، مسهل، تسکین دهنده، معرق، ادرارآور، آرام بخش و مقوی می باشد. ریشه مارچوبه ، معرق، ادرارآورشدید وضدیبوست می باشد. دم کرده ریشه در درمان یرقان و بیماریهای کبدی کاربرد دارد. به خاطر ادرارآور بودن آن در درمان التهاب مثانه بکار می رود. آن همچنین در درمان سرطان بکار می رود؛ فشارخون را پایین می برد. ریشه های مارچوبه را در اواخر بهار برداشت کرده وآنرا خشک نموده تا بعدا مصرف کنند. بذرمارچوبه خاصیت آنتی بیوتیکی دارد. گیاه دارای اسیدآسپارژیک است که نماتدکش و ضد کرم های پهن می باشد.
جزئیات کاشت:
مارچوبه در باغ به خوبی رشد می کند. این گیاه خاک لومی غنی زهکش شده ، PH حدود 6.5 یا بیشتر(PH حدود 4.2 تا 8.2 را تحمل می کند.) و محیط آفتابی را بهتر می پسندد. مارچوبه همنشین خوبی با گوجه فرنگی، جعفری وریحان می باشد. وقتی این گیاه با گوجه رشد می کند، گوجه از هجوم سوسک مارچوبه جلوگیری می کند؛ مارچوبه هم از نفوذ نماتدها جلوگیری می کند که برای گوجه فرنگی مضر می باشد.
تکثیر:
بذر مارچوبه را به مدت 12 ساعت در آب گرم خیسانده و در بهار بکارید یا اینکه تا موقعی که برسد در پاییزودرون گلخانه بکارید. اگر بذر در درجه حرارت 25 درجه باشد به مدت 3 تا 6 هفته جوانه می زند. جوانه ها را تا وقتی که به حدکافی رشد کنند در گلدانهای مجزا قرار داده و آنرا در شرایط آفتابی درون گلخانه برای زمستان گذرانی نگهداری بکنید. در اواخر بهار یا اوایل تابستان گیاه را درون بستر کشت بکارید تکثیر تقسیمی در اوایل بهار وقتی که گیاه شروع به رشد می کند انجام می گیرد.
مشخصات مدیر وبسایت
عناوین یادداشتهای وبلاگ
بایگانی آرشیو ماهانه وبسایت
کلمات کلیدی وبسایت