*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
مقایسه سیستم های الکترودیالیز و اسمز معکوس
مقایسه سیستم های الکترودیالیز و اسمز معکوس
بر اساس اطلاعات فنی فوق و مزایای اقتصادی , استفاده از الکترودیالیز ترجیح داده می شود.
راههای ارائه شده توسط سازندگان دستگاههای اسمز معکوس برای رفع مشکلهای فوق در مقاله ای دیگر ارائه خواهد شد .
چگونگی جریان آب در سیستم غشایی الکترودیالیز در شکل شماره 1 نشان داده شده است.
مهاجرت آنیونها و کاتیونها از میان غشاءها با توجه به جنس غشاء صورت می گیرد و جریان اصلی آب موازی با غشاء است (عمود بر جریان مهاجرات یونها).در مورد واحدهای اسمز معکوس شکل دیگری کاربرد دارد (شکل 2).
جریان آب تحت تاثیر فشار از میان غشاء عبور می کند. از نقطه نظر کلی آنچه مشخص است این است که مورد دوم نیاز به پیش تصفیه بیشتری دارد.در مورد سیستم های بزرگ تصفیه آب به روش اسمز معکوس نقطه نظرهایی وجود دارد که مطابق آن سرمایه گذاری برای پیش تصفیه که ممکن است تا هشت مرحله صورت پذیرد تقریباٌ 50% از سرمایه گذاری کل خواهد بود.
+ آنیون - کاتیون
جریان آب جریان آب
شکل شماره 1:چگونگی جریان آب در واحدهای الکترودیالیز شکل شماره 2:چگونگی جریان آب در واحدهای اسمز معکوس
در جدول زیر طرح پیش تصفیه آب در مورد دستگاههای الکترودیالیز و اسمز معکوس نمایش داده شده است.
|
مرحله |
اسمز معکوس |
الکترودیالیز |
|
1 |
مدیا فیلتراسیون |
مدیا فیلتراسیون |
|
2 |
منعقدسازی |
- |
|
3 |
فیلتراسیون |
- |
|
4 |
گندزدایی |
- |
|
5 |
فیلترکربنی |
- |
|
6 |
فیلتر کارتریجی |
- |
با وجود اینکه در جدول فوق همه احتمالات در نظر گرفته نشده , ولی می توان گفت که سیستم های الکترودیالیز به پیش تصفیه ساده تری نیاز دارند.
ب) دوره های تعویض غشاءها
1- اسمز معکوس
غشاهای اسمز معکوس نازک و نسبت به خشک شدن بسیار حساس هستند.این غشاءها خصوصیات خود را بین نیم تا یک سال کاملاً حفظ می کنند و طول عمری در حدود 5 تا 7 سال دارند و تقریباً 50% از هزینه های واحد اسمز معکوس را در بر می.گیرند.
2- الکترودیالیز
· غشاءهای الکترودیالیز ذمخت و بسیار مقاومند.
· نسبت به خشک شدن بسیار مقاوند و این امر بسیار مهمی , خصوصاٌ در کشورهایی با آب و هوای خشک می باشد
· این غشاءها به آسانی با محلولهای اسیدی احیاء میشوند.
· طول عمر عملیاتی غشاءها تا 8 سال بوده و در برخی موارد تا 20 سال نیز گزارش شده است.
از این نقطه نظر نیز برتری با الکترودیالیز می باشد.
ج) مصرف برق (انرژی)
1- اسمز معکوس
این امر بعنوان یک قانون کلی کاربردی درمورد واحدهای تصفیه آب که با آب اقیانوسها با درصد جرمی نمک 3.5 تا 4 % کار میکنند , وجود دارد که فشار عملیاتی بایستی حداقل 7 تا 8 مگا پاسکال در مرحله اول باشد.برای شیرین سازی 1 متر مکعب از آب اقیانوس در حدود 25 کیلو وات ساعت بر متر مکعب انرژی نیاز است.
2- الکترودیالیز
بر اساس تجارب موجود برای تصفیه آبهای شور ,دو قاعده فرموله شده است
· الف ) مصرف انرژی برای عملیات تصفیه آب در دامنه 1.2 تا 2.5 کیلو وات ساعت در هر متر مکعب متغیر است
· ب ) در حدود 1 کیلو وات ساعت انرژی برای حذف 1 کیلو گرم نمک مورد نیاز می باشد.
بنابر این ملاحظات اقتصادی بیشتر نشانگر این خواهد بود که تصفیه آب با غلظت نمکی بالاتر از 12 گرم بر لیتر در سیستم های اسمز معکوس مزیتی محسوب خواهد شد
نتیجه:
الف ) واحدهای الکترودیالیز به سطوح پایین تری از عملیات پیش تصفیه نسبت به دستگاههای اسمز معکوس نیاز دارند
ب ) مقاومت غشاءهای الکترودیالیز نسبت به غشاءهای اسمز معکوس بسیار بالاتر است.
ج ) برای آبهای شور با مقدار نمک بالاتر از 2/1 % جرمی , بسیار اقتصادی تر خواهد بود از دستگاههای اسمز معکوس به جای الکترودیالیز استفاده نمود.
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
مزایا و معایب راکتورهای UASB
4-مصرف بسیار کم انرژی و تولید بیوگاز: به دلیل عدم نیاز به هوا دهی ، مصرف انرژی در راکتور UASB بسیار کم می باشد. در فرآیندهای مانند لجن فعال برای زدایش هر کیلوگرم اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) حدود 20 تا 30 وات انرژی برای هوا دهی مصرف می شود، در حالی که در سیستم UASB از هر کیلوگرم اکسیژن خواهی شیمیایی که در شرایط بی هوازی تجزیه می شود حدود 250 لیتر گاز متان با ظرفیتی معادل 35 وات انرژی به دست می آید که بیشتر آن به راحتی قابل استحصال می باشد.
5-مقاومت نسبت به بی غذائی: چنانچه ورود مواد غذایی به راکتور UASB قطع می شود، میکروارگانیسمهای بی هوازی تا مدت بسیار طولانی زنده می ماند و بلافاصله پس از ورود مواد غذائی، فعالیت خود را شروع می کنند. این زمان ممکن است به چند سال هم برسد، در حالیکه در سیستم های هوازی مانند لجن فعال این مدت به ندرت به بیشتر از چند روز می رسد. بنابراین استفاده از فرآیندهای بی هوازی برای فاضلابهایی که جریان دائم دارند ( مثل فاضلاب کارخانه های چغندر قند، کنسرو و کمپوت سازی ) بسیار مناسب است.
معایب راکتورهای UASB :
1-بازده نسبتا" کم: زدایش BOD به ندرت از 80% تجاوز می نماید. البته زدایش بیش از 80% عملی می باشد، اما به دلیل پایین بودن میزان رشد ویژه باکتریها در غلظتهای پایین، زمان ماند بسیار طولانی خواهد شد و توجیه اقتصادی نخواهد داشت.
2-تولید بو: در راکتور UASB مانند سایر فرآیندهای بی هوازی احتمال تولید بو همراه وجود دارد. اما چون این سیستم سر پوشیده است و گازها بطور کنترل شده تخلیه می شود، مسئله کنترل بوجه به راحتی قابل حل می باشد.
3- را اندازی نسبتا" طولانی: اگر لجن بطور دستی به راکتور اضافه شود به دلیل کم بودن ضریب تولید میکرو ارگانیسم در شرایط بی هوازی برای اینکه حجم میکروارگانیسمها به د مورد نیاز برسد زمانی نسبتا" طولانی لازم است. این زمان حداقل 3 تا 4 ماه است که با اضافه کرد لجن به طور دستی به کمتر از یک ماه قابل تقلیل است
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
| دلایل احتمالی عدم تولید مطلوب گله ها! |
موارد بسیار زیادی ممکن است در یک گله پدید بیاید تا شما احساس کنید که میزان تولید شیر هم راستا با پیش بینی های شما نبوده و یا حتی روند نزولی دارد. در این شرایط شما باید در گاو اول به شناسایی علت یا علت های این ناکارآمدی پی برده و در مرحله بعد اقدام به تصحیح آنها نمایید.
1- جیره متوازن شده را دوباره بررسی کنید و مطمئن شوید که مواد مغذی پیش بینی شده در خوارک مصرفی گاو تامین شده باشد.
2- ببینید آیا خوراک مصرفی دچار تغییر کیفی شده است؟ آیا ماده ای خوش خوراکی جیره را تحت تاثیر قرار داده است؟
3- بار دیگر جیره تنظیم شده خود را با راهنمایی ها و استانداردهای تغذیه ای مقایسه نمایید و کمبودهای احتمالی را مرتفع نمایید.
4- جیره کنونی گاوها را با جیره ای که قبلا از آن پاسخ بهتری گرفته اید، مقایسه کنید. توجه کنید که آیا تغییرات صورت گرفته منطقی و بر اساس نیازها و شرایط فعلی بوده است یا خیر؟
5- گروه بندی گاوهای شیرده را دوباره مورد بررسی قرار دهید. دقت کنید که آیا گروه بندی گاوها و نحوه اختصاص خوراک ها منطقی است یا خیر؟
6- ماده خشک مصرفی گاوهای شیرده و میزان الیاف (ADF, NDF) علوفه مصرفی، کربوهیدرات غیر الیافی (NFC)، میزان و بخش های متفاوت پروتئینی جیره (شامل پروتئین محلول، RDP و RUP) را به دقت بررسی کنید.
7- نسبت مواد مصرفی (شامل علوفه به کنسانتره) را به دقت بررسی کنید.
8- باسکول مورد استفاده و یا ترازوها و پیمانه های توزین خوراک (مثلا در برخی دامداری ها یک فرغان یا یک بیل تراکتور معیار توزین است) را مجددا کنترل کنید و از دقت آنها مطمئن شوید.
9- توجه داشته باشید که کل مواد مغذی دریافتی گاوها مهم است و نه میزان درصد مواد مغذی در جیره!! بنابراین اگر بهترین جیره متوازن شده را هم به اندازه کافی در اختیار دام قرار ندهید ، تولید کاهش پیدا خواهد نمود.
10- ببینید آیا یونجه مصرفی دارای کیفیت مورد انتظار است یا خیر؟ آیا دچار فساد و کپک زدگی شده است؟
11- ببینید که آیا سیلوی مصرفی از کیفیت خوبی برخوردار است یا خیر؟ معمولا علوفه سیلو شده در ابتدا و انتهای ساختمان سیلو دارای کیفیت مطلوبی نیستند. دمای سیلو نباید 1 – 2 درجه سانتی گراد بیش از دمای بیرون باشد.
12- در ادامه ببینید که آیا رطوبت و میزان ماده خشک سیلو تغییر کرده است یا خیر؟ اگر رطوبت کم یا زیاد شده است باید مطابق آن ممقدار سیلوی تغذیه شده را نیز تغییر دهید.
13- در صورتی که خوراک مصرفی گاوهای شیرده کمتر از 5 درصد میزان پیش بینی شده باشد، لازم است جیره آنها مجددا کنترل شود.
14- بررسی کنید که آیا خوراک را در آخور جدا و تفکیک می کنند یا خیر؟ رفتار جدا کردن خوراک در آخور ، رفتاری کاملا واضح و شناخته شده است.
15- امتیاز بدنی گاوهای تازه زا را بررسی کنید. اگر در 30 روز اول به شدت وزن و اسکور از دست می دهند (بیش از 0.75 تا 1 اسکور) نشان دهنده این است که خوراک مصرفی آنها کافی نبوده و احتمالا به بیماری های متابولیکی دچار هستند.
16- در صورتی که گاوهای شیرده لاغر شده اند، تراکم انرژی جیره آنها را افزایش دهید و راهکارهای افزایش مصرف خوراک را در مورد آنها پیاده کنید.
17- وضعیت لنگش گاوها را بررسی کنید. وجود لنگش می تواند نشانه عدم مصرف کافی الیاف موثر و یا مصرف بیش از حد کربوهیدارت سهل الهضم در جیره باشد. همچنین ممکن است برخی گاوها به خاطر تنش های محیطی به مدت زیادی روی پاهای خود بایستند که خود این رفتار لنگش را افزایش می دهد.
18- وضعیت مدفوع را بررسی نمایید. مدفوع باید عاری از وجود الیاف یا غلات هضم نشده باشد. وجود مواد هضم نشده در مدفوع می تواند به علت عدم مصرف الیاف کافی در جیره، اسیدوز شکمبه، و وجود غلات زیاد در شکمبه باشد.
19- اسیدوز (به ویژه از نوع تحت بالینی) می تواند عامل مهمی در کاهش تدریجی شیر باشد. مدفوع گاوهای اسیدوزی براق، شل و دارای حباب های زیاد است. در گله ای که با اسیدوز درگیر است مدفوع، تنوع بسیار زیادی دارد که مطلوب نیست. به طور ایده آل، مدفوع باید یک توده خمیری شکل با قوام باشد که 3 تا 6 حلقه روی آن تشکیل شده باشد. (البته مرحله شیردهی در تنوع مدفوع تاثیر زیادی دارد)
20- خوراک مصرفی را بررسی کنید و مطمئن شوید که حداقل 15 درصد از جیره را الیاف بلند (با طول 3-4 سانتیمتر) تشکیل دهد.
21- وضعیت نشخوار گاوها را ارزیابی کنید. همواره باید حدود نیمی از دام ها که مشغول استراحت هستند در حال نشخوار باشند.
22- نحوه فرآیند غلات مصرفی در کنسانتره را بررسی کنید. دقت کنید که دانه های به طور کامل و به صورت مناسب خرد و شکسته شده باشند. (می توانید به مقاله ای در همین رابطه با عنوان فرآیند "جو و ذرت" در سایت دامدار برتر مراجعه نمایید).
23- بررسی کنید که آیا جیره کاملا مخلوط (TMR) ترکیب یکنواختی داشته باشد و توزیع آن در آخور به صورت یکنواخت باشد.
24- اگر از TMR در گله استفاده نمی کنید، ببینید که آیا ترتیب و تعداد توزیع خوراک ها منطقی است یا خیر؟ (ترتیب علوفه و کنسانتره). بهتر است گاوها در هر بار توزیع خوراک بیش از 5/2 ت 3 کیلوگرم کنسانتره دریافت نکنند.
25- بررسی کنید که آیا با کاهش تولید شیر ، ترکیبات شیر نیز دچار کاهش می شوند یا خیر؟
26- مطمئن شوید که گاوها به آب دسترسی کافی داشته باشند. همچنین توجه کنید که آیا کیفیت آب مناسب است یا خیر؟ آیا کپک دارد یا خیر؟
27- وضعیت گاوها در پیک را بررسی کنید. ببینید که آیا گاوها به خوبی پیک می کنند یا خیر؟ پس از پیک وضعیت تداوم شیر آنها به چه صورتی است؟
28- ببینید میانگین روزهای شیردهی گله چگونه است؟اگر غالب گاوها در انتهای دوره شیردهی باشند روند کاهش تولید شیر منطقی و طبیعی خواهد بود.
29- وضعیت آسایش گاوها را در سالن ها و اصطبل ها بررسی کنید. آیا وضعیت مطلوب است؟ آیا تراکم افزایش یافته است؟ آیا بستر وضعیت مناسب دارد یا خیر؟ وجود تنش زا های مختلف به هر شکلی (تنش گرمایی، تنش سرمایی، تراکم بیش از حد، سر و صدا) می تواند موجبات کاهش تولید شیر را در گله فراهم آورد.
30- باتوجه به استانداردهای بهداشتی، کیفیت شیر را ارزیابی کنید. مشکلات و خطاهای احتمالی مربوط به بهداشت جایگاه پرورشی و شیردوشی می تواند موجب بروز ورم پستان و در نتیجه کاهش تولید شیر شود. به طور کلی در شرایط بهداشتی قابل قبول، تعداد سلولهای بدنی شیر باید کمتر از 200 هزار در هر میلی لیتر باشد
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
| خواص مرزه |
نویسنده: مریم مرادیان نیری- کارشناس علوم تغذیه
مرزه (Summer savoury) که از گیاهان خانواده نعناع به شمار می رود، در فاصله ماه‌های تیر تا شهریور در ایران به گل می نشیند.
مرزه گیاه چند ساله ای است که بومی مدیترانه شرقی و جنوب غربی آسیاست.
قسمت های هوایی به انضمام برگ ها که در بعضی مواقع، فقط قسمت های فوقانی گل دار جمع آوری می گردد، به صورت خوشه ای دسته شده و یا بر روی قاب های چوبی پهن کرده و در سایه و با حرارت مصنوعی کمتر از 40 درجه سانتی گراد خشک می شوند.
برگهای آن نرم و متقابل و تقریبا بدون دمبرگ و باریک و نوک تیز و پوشیده از کرک و دارای تارهای غدهای فراوان اسانس دار است.
فرآوری
اسانس مرزه از تقطیر با بخار آب از برگ ها و سرشاخه های برگدار حاصل می شود. این اسانس مایعی بی رنگ و یا مایل به زرد و دارای عطر و بوی تند و زننده ای و با مزه ای که طعم فلفل را به یاد می آورد، می باشد.
این گیاه دارای 0/8 تا 1/5درصد اسانس به همراه تانن، رزین و موسیلاژ می باشد. اسانس مرزه درصنایع غذایی کاربرد دارد.
کاربرد مرزه
اسانس گیاه مرزه دارای طبیعت گرم و اثرات تقویت کننده معده، تسهیل کننده عمل هضم، ضد نفخ و مُدر ( ادرار آور ) است.
برای معالجه اسهال بسیار مناسب است و یک ضدعفونی کننده قوی می باشد.
این گیاه را به عنوان چاشنی و ادویه به همراه لوبیا، سالاد فصل، خیار، ماهی، گوشت، کالباس و سوسیس مصرف می کنند.
دارویی به نام تیمیان Thymian در داروخانه های کشور وجود دارد که از گیاه مرزه، آویشن، رازیانه و اکالیپتوس تهیه می شود و دارای اثرات ضد سرفه و خلط آور می باشد.
این گیاه در ایران جزو سبزیهای خوراکی است و به صورت خام و پخته در غذاها مصرف می‌شود.
دارای خاصیت بادشکن و همچنین دافع کرم می باشد.
به صورت دم کردنی در رفع گرفتگی معده و روده موثر می باشد.
کشف ترکیبات ضد درد در گیاه مرزه
نشریه "پزشکی مستند مکمل و جایگزین" در جدید ترین شماره ماه مارس خود نتایج تحقیقات یک گروه چهار نفری از پژوهشگران دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران را به چاپ رسانده که نشان می دهد چهار ترکیب شیمیایی ضد درد در گیاه مرزه وجود دارد.
گیاهی که در این تحقیق استفاده شده با نام علمی(Satureja hortensis ) "ساتوریا خوزستانیکا" شناخته می شود که محل رویش طبیعی آن در استان‌های خوزستان و لرستان است و در گویش محلی به نام "مرزه خوزستانی" شناخته می شود.
رویش مرزه خوزستانی نه تنها در این استان، بلکه در سایر استان‌های جنوبی تا میانه ایران نیز وجود دارد.
آن چه در تحقیق جدید به آن اشاره شده وجود ترکیبات شیمیایی با خواص ضد التهابی و ضد درد در نمونه‌هایی از گیاه است که نه به شکل وحشی، بلکه به صورت دستی کاشته شده‌اند.
پیش از این به خواص 2 ترکیب از 4 ?ترکیب شیمیایی موجود در قسمت برگ و ساقه مرزه اشاره شده بود. این دو ترکیب عبارتند از: بتا سیتروزول و اسید اورسولیک. به عنوان مثال ترکیب بتا سیتروزول که در بادام زمینی نیز وجود دارد، منجر به توقف رشد غده پروستات در حیوانات آزمایشگاهی می شود.
همچنین گزارش‌های متعددی مبنی بر اثر ضد التهابی اسید اورسولیک برای درمان سوختگی ها و نیز اثر بازدارندگی آن بر رشد تومورها منتشر شده است.
خواص ضد التهابی اسید اورسولیک منجر به استفاده وسیع از این ترکیب در صنایع آرایشی شده است.
تا کنون گزارش‌های مختلفی درباره وجود انواعی از روغن‌های ضروری در این گیاه به چاپ رسیده است.
علاوه بر این، سه گزارش علمی مختلف در ایران در فاصله سال‌های 2003 تا 2005 میلادی، به خواص ضد التهابی و ضد میکروبی این گیاه اشاره کرده اند.
در بین مصارف بومی از گیاه مرزه در ایران می توان به استفاده از آن برای تسکین دندان درد اشاره کرد.
تاثیر مرزه در درمان دردهای عصبی
مصرف مرزه در درمان دردهای عصبی و نرمی استخوان تاثیر دارد.
به گزارش ایسنا، اگر روزانه 100 گرم مرزه در 500 گرم آب جوشانده شود و تا 5 روز مصرف گردد، علاوه بر این که باعث تقویت معده می شود، در رفع زخم روده نیز موثر است.
همچنین حمام ( بُخور ) جوشانده برگ های گیاه مرزه در رفع دردهای روماتیسمی ، عصبی و نرمی استخوان نیز موثر است.
اثرات ضد انعقادی خون گیاه مرزه
محققان تاثیر گیاه مرزه را بر افزایش فعالیت فاکتورهای انعقادی خون در حیوانات آزمایشگاهی نشان دادند.
تحقیقات این پژوهشگران نشان می دهد که مصرف سه بار در روز گیاه مرزه و هر بار به میزان 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، موجب افزایش پروترومبین (PT) و پارشیال پروترومبین (APTT) فعال شده می گردد که هر دو از فاکتورهای انعقادی خون می باشند.
کاهش چربی خون
یک طرح تحقیقاتی که در آزمایشگاه مرکز تحقیقات گیاهان دارویی لرستان به مدت یک سال انجام شد، نشان داده است که گیاه "مرزه" با نام علمی "ساتوریا خوزستانیکا" اگر درست مصرف شود، مانند داروهای شیمیایی میزان چربی خون را در بدن انسان کاهش می دهد.
لازم است پژوهشگران گیاه را پس از تبدیل به پودر، به شکل کپسول خوراکی درآورند تا برای کنترل چربی خون افراد بیمار از آن استفاده کنند.
گیاه مرزه ، وزن را کاهش می دهد
به گزارش شبکه خبر، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی لرستان با بررسی گروهی از افراد چاق دریافتند، افرادی که از رژیم غذایی کم کالری همراه با مکمل گیاهی حاوی مرزه استفاده می کنند، در کاهش وزن خود موفق تر از افرادی هستند که فقط رژیم غذایی کم کالری مصرف می کنند. پژوهشگران با توجه به نتایج این بررسی که در مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز منتشر شد، برای کاهش وزن، رژیم غذایی کم کالری همراه با مکمل گیاه مرزه را توصیه می کنند.
منابع تحقیق :
http://www.seminarnews.ir/index.php?newsid=1700
http://www.sabziran.ir/index.php?action=news&nid=2941&page
http://www.tafahomnews.com/Sections-req-viewarticle-artid-1883-page-1.html
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%B2%D9%87
http://www.med-labjour.com/tools/atari/attari/marzeh.htm
http://www.ghatreh.com/news/1857298.html
منبع: دایره المعارف تغذیه
*توجه *توجه برای مشاهده مطلب و یا دانلود فایل مورد نظر خود به پایین همین پست مراجعه گردد
| گیاه هرز چیست؟ |
مقدمه
اصولا در محیطهای دست خورده‌ای که در آنها نقش بشر مهمترین عامل آشفتگی شناخته شده است گیاهان هرز به مناسبت سازش قابل توجهی که دارند بهتر رشد میکنند. تولید بذر فراوان ، طولانی بودن دوره خواب ، توانایی ادامه حیات در شرایط نامساعد ، قدرت رقابت و آشفته ساختن محیط ، توانایی گسترش در بعضی موارد و انتشار به طریق رویشی از اختصاصات قابل توجه اکثر گونه‌های علفهای هرز می‌باشد. ممکن است در برخی موارد گیاهان زراعی در محلی ناخواسته برویند، که در چنین مواردی این گونه گیاهان را می‌توان از علفهای هرز به شمار آورد. مانند رویش گندم در مزرعه جو.
مبدا و منشا علفهای هرز
انسانها به همان اندازه که در تغییر ارزشهای کمی و کیفی محصولات زراعی نقش مهمی دارند، در تغییرات تدریجی علفهای هرز نیز دخالت دارند. از دوران قبل از تاریخ ، یخچالها مهمترین عامل دگرگونی سیمای پوشش گیاهی کره زمین بوده‌اند. بدین ترتیب قسمت اعظم علفهای هرز نواحی معتدل گونه‌هایی هستند که در مناطق ایجاد شده به علت یخبندانها ، گسترش یافته‌اند. کشاورزی یکی دیگر از عوامل مهمی است که در سطح وسیع‌تر به شیوه‌ای سریع‌تر از یخبندانها ، موجب آشفتگی و دگرگونی محیط شده است.
بسیاری از گیاهان که امروزه علفهای هرز را تشکیل می‌دهد قبل از زندگی روستانشینی و آغاز کشاورزی وجود نداشته‌اند و احتمالا همراه با گیاهان زراعی بوجود آمده‌اند، چنانکه در بعضی موارد از اجداد و نیاکان واقعی واریته‌های کشت شده به شمار می‌آیند. بدین معنی که بعضی از گیاهان زراعی امروز ، ممکن است حاصل تغییر و تکامل علفهای هرز باشند.
سیر تحولی علفهای هرز
علفهای هرز ممکن است به دو طریق زیر بوجود آمده باشند:
- گونه‌های وحشی که به مرور زمان طولانی خود را با محیطهایی که دگرگونیهای طبیعی و غیر طبیعی داشته‌اند سازش داده‌اند.
- گونه یا واریته‌های جدیدی که در خلال توسعه و گسترش کشاورزی ظاهر شده‌اند.
تقسیم بندی علفهای هرز
علفهای هرز اجباری
بسیاری از علفهای هرز هرگز به صورت وحشی وجود ندارند، زیرا ممکن است که در خلال توسعه و گسترش کشاورزی ظاهر شوند. بنابراین فقط در میان گیاهان زراعی که بشر در رویش و پرورش آنها دخالت دارد می‌رویند. این قبیل علفهای هرز را علفهای هرز اجباری می‌نامند. شامل پیچک صحرایی ، تربچه وحشی هستند. مبدا چنین گیاهانی تاکنون شناخته نشده است ولی به برخی از گیاهان زراعی شباهت دارند.
علفهای هرز اختیاری
علفهای هرز اختیاری گیاهانی هستنتد که هم بطور وحشی و هم محیطهایی که دست بشر در آنها دخالت دارد، می‌رویند. گونه گل عقربی و گونه‌های مختلف پیاز و ماشک نمونه‌های از علفهای هرز اختیاری هستند.
چرا علف هرز داریم؟
انسان در بعضی مناطق مجبور شده است که کار کشاورزی خود را با شرایط اقلیمی منطقه سازش دهد. از این رو در بعضی مناطق یا نوارهای جغرافیایی ما فقط محصولات معینی ، نظیر ذرت ، گندم ، برنج و میوه کشت میشوند. توانایی سازگاری و تطابق گیاهان زراعی با محیط غالبا کمتر از گونه‌های بدمی بوده است. از اینرو جای تردید است که گیاهان زراعی بتوانند بدون کمک و دخالت انسان ، مدت زیادی در یک محیط دوام آورند.
زیرا علفهای هرز که سازش بیشتری با محیط دارند به سرعت رشد کرده تمام مزارع را اشغال میکنند و موجب از بین رفتن گیاهان زراعی می‌گردند. بنابراین یکی از علل تسلط علفهای هرز به گیاهان زراعی سازش کم گیاهان اخیر با محیط است. بعضی از روشهای کشاورزی نوین ، زمینه گسترش و نفوذ علفهای هرز را بیشتر فراهم می‌سازند بدین صورت که:
- کاشت خطی گیاهان زراعی سبب می‌شود که در فواصل باقی مانده و بدون گیاه ، محیطی مناسب برای اجتماع و نفوذ گونه‌های دیگر گیاهی باشد.
- غالبا در مزارعی که حفظ گیاه زراعی خاصی کشت می‌گردد گیاه زراعی که آنطور که باید و شاید موفق به بهره برداری کامل از امکانات کشت نمی‌شود. در این موارد می‌توان گفت که هر گیاهی دارای سیستم ریشه‌ای خاص است که فقط قادر به بهره داری از آب و مواد غذایی موجود در طبقه معین از خاک می‌باشد مثلا گندم دارای ریشه افشان بوده و مواد غذایی مواد را از طبقات سطحی زمین بدست می‌آورد در صورتی که کاهو و هویج با دارا بودن ریشه راست از قسمت عمق خاک مواد غذایی لازم را تهیه میکنند.
ضمنا کوتاه بودن دوره نمو و گسترش کم و محدود ریشه‌ها در بعضی از گیاهان زراعی نیز از عوامل دیگری هستند که بهره برداری از امکانات زمین و کشت را دچار اشکال می‌سازند و چه بسا همین موضوع موجب کندی نمو برگها شده و در نتیجه گیاه نتواند از آفتابی که در دسترس دارد به اندازه کافی استفاده نماید. در چنینی حالاتی علفهای هرز قادرند به راحتی از این منبع استفاده نماید. بعضی از علفهای هرز رشد و نموی همانند گیاهان زراعی دارند.
بطوری که دانه‌های آنها همزمان با دانه‌های گیاهان زراعی می‌رسند و درو میشوند و در موقع کشت نیز همراه با آنها کاشته میشوند، مانند بعضی واریته‌های نی که در زراعتهای گیاهان زراعی مانند ذرت ، قیاق ، می‌رویند و نظیر آنها رشد کرده و سنبله‌هایشان همزمان با آنها می‌رسد. در حالی که دوره خواب و قابلیت شکنندگی ساقه این علفهای هرز بیش از قیاق است.
آینده بحث
با توجه به اینکه هر گیاه به نوبه خود از ساختار پیچیده و شگفت آوری تشکیل شده است که در آن هزاران فرایند حیاتی با نظم و ترتیب معین به انجام وظیفه مشغولند بایستی این ساختارها و فرایند در بومهای کشاورزی مربوطه به خوبی شناخته شوند و نقاط حساس و متمایز کننده آنها نیز ، از نظر مقایسه بین گیاهان زراعی و علف های هرز وابسته ، به خوبی مشخص شود فقط در این صورت است که می‌توان زمینه‌های کنترل و مهار علفهای هرز را فراهم کرد و به گیاهان زراعی مورد علاقه فرصت رشد و بالندگی بخشید
مشخصات مدیر وبسایت
عناوین یادداشتهای وبلاگ
بایگانی آرشیو ماهانه وبسایت
کلمات کلیدی وبسایت
