Berberidaceae

Scientificname: Berberis aristata

Latine name: Chitra

14- زرشک:

از خانواده   Berberidaceae ، جنس Berberis می باشد.

گستره:

شرق آسیا

ویژگیهای فیزیکی:

درختچه همیشه سبز زرشک تا 3.5 متر رشد می کند. این گیاه به سرما حساس نمی باشد. در تمام طول سال برگهای خود را حفظ می کند . گلدهی در اردیبهشت ماه می باشد. گلها دوجنسی وگرده افشانی بوسیله حشرات صورت می گیرد. زرشک خودگرده افشان می باشد. زرشک درخاکهای  شنی، لومی، رسی و حتی خیلی رسی رشد می کند. این گیاه در خاکهای اسیدی، خنثی و قلیایی هم رشد می کند. زرشک در محیط بدون سایه و تاحدی سایه رشد می کند .

کاربرد غذایی:

میوه زرشک را بصورت خام یا پخته مصرف می کنند. طعم میوه خیلی خوب است اگرچه به خاطر دانه اش تلخ می باشد. بچه ها میوه آنرا دوست دارند. در هند و ایران آنرا خشک کرده و مثل کشمش مصرف می کنند. میوه2.3گرم پروتئین، 12% شکر، 2% خاکستر، 0.6% تانن،0.4% پکتین دارد. به ازا هر 100 گرم عصاره زرشک ، 4.6 میلی گرم ویتامین سی وجود دارد. جوانه های گل را به سس اضافه می کنند.

کاربرد دارویی:

پوست ریشه، ساقه وچوب زرشک محلل، ضداختلاج، بازکننده مانع، معرق، ضدیبوست، داروی چشم درد ومقوی می باشد. دم کرده آن دردرمان مالاریا، دردهای چشمی، بیماریهای پوستی، ازیادخون در رحم، زردی و اسهال بکار می رود. آنرا نباید همراه شیرین بیان مصرف کرد زیرا اثر بربرین (ضدتومور) آن از بین می رود .

کاربرد دیگر:

از ریشه وساقه زرشک رنگ زرد می گیرند. این گیاه منبع مهم تانن و مواد رنگی می باشد. شاخه های پرخار آن به عنوان حفاظ مزارع استفاده می شود.

 جزئیات کاشت:

زرشک در خاک لومی مرطوب ودرسایه آفتاب بهتررشد می کند. این گیاه زمستانهای سرد را به راحتی تحمل می کند .

تکثیر:

بهتر است بذر زرشک را تا موقعیکه برسد درون شاسی سرد نگهداری کنید. این بذر دراواخر زمستان یا اوایل بهار جوانه می زند. بذرهای انبار شده نیاز به استرافیکاسیون دارد. وقتی گیاه به قدر کافی بزرگ شد، آنها را در گلدانهای مجزا کاشته و برای زمستان آنها را درون شاسی سرد یا در گلخانه نگهداری کنید. در اواخر بهار یا اوایل تابستان بعدازسرمای بهاره وقتی اندازه گیاه به 20 سانتی متر رسید ، آنها را به زمین اصلی انتقال بدهید. در ماههای تیر ومرداد قلمه های چوب نیمه بالغ را بریده و در شاسی نگهداری بکنید. در ماههای مهر و آبان قلمه های پاشنه دار بالغ را در طول فصل رشد بریده و در شاسی سرد نگهداری  کنید.