عنوان یافته تحقیقاتی : تاثیر کود دامی در زراعت چغندرقند
مقدمه : افزایش جمعیت، محدودیت زمینهای قابل کشت، استفاده بی رویه از خاک، عدم رعایت تناوب صحیح مصرف سموم و کود شیمیایی و عدم آگاهیهای علمی و تکنولوژی یکی از مهمترین عواملی است که سبب شده است هرگز از پتانسیلهای کشاورزی به نحو مطلوب استفاده نشود. بدین جهت بهسازی ساختمان خاک، حفظ خصوصیات فیزیکی آن، فعالسازی میکروارگانیسمها و افزایش عملکرد محصول از مهمترین اصول زراعی بشمار رفته و اصل انکارناپذیر است.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : نتایج بدست آمده از آزمایشات بهزراعی نشان داد که مصرف 60-30 تن کود دامی به همراه 180-120 کیلوگرم ازت علاوه بر افزایش عملکرد محصول چغندرقند موجب بهبود ساختمان خاک و افزایش ماده آلی آن گردیده است .همچنین باقیمانده مواد غذایی آن موجب افزایش عملکرد بعدی یعنی گندم شد.
به همین جهت و با توجه به فقر ماده آلی خاکهای ایران مصرف حداقل 30 تن کود دامی موجب بهسازی ساختمان خاک و عملکرد محصول میگردد.
اهمیت اقتصادی : باتوجه به تأثیر کوددامی در افزایش عملکرد گیاه بخصوص گیاهان غده ای نظیر چغندرقند و بهسازی ساختمان خاک در دراز مدت استفاده از آن برای حفظ منابع تولید ضروری می باشد.
عنوان یافته تحقیقاتی : بهترین تاریخ کاشت در زراعت بهاره چغندرقند
مقدمه : تاریخ کاشت بعنوان یکی از مهمترین عوامل زراعی تولید بشمار میرود و محققین معتقدند که برای استفاده مطلوب از عوامل محیطی مانند تشعشع، حرارت، آب و نیز نهاده های زراعی یافتن بهترین تاریخ کاشت هر محصول با توجه به شرایط مذکور ضروری است. چغندرقند از گیاهانی است که در صورتیکه در اولین فرصت ممکن کشت گردد می تواند زودتر به سطح برگ مطلوب رسیده، مقاوم در برابر آفات و بیماریها شده به تراکم مناسب دست یافته و نهایتاً افزایش عملکرد را بهمراه داشته باشد. اما زارعین چغندرکار اغلب این موضوع مهم را رعایت نمی کنند بنابراین در اغلب نقاط ایران این مسئله موجب افت شدید عملکرد می گردد. این در حالیست که در کشورهای پیشرفته محققین و به تبع آن زارعین به دنبال روشهایی هستند که بتوانند با کمترین حرارت بذر کشت شده را سبز نمایند.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : با توجه به موارد فوق اکثر نتایج بدست آمده از تاریخهای کاشت چغندرقند به عنوان کشت بهاره در مناطق مختلف نشان میدهند که در صورتیکه بتوانیم در اولین فرصت پس از سپری شدن سرمای زمستانه حتی در بعضی از مناطق در اواخر زمستان اقدام به کشت نمائیم از میزان عملکرد بالاتری برخوردار خواهیم شد. لذا برای ایجاد تراکم مناسب محصول، عملکرد مطلوب در زراعت چغندرقند و مقاومت در مقابل آفات و بیماریها کاشت زودتر در اولین فرصت ممکن ضروری است.
اهمیت اقتصادی : با در نظر گرفتن موارد مذکور در بخش مقدمه، زود کاشتن موجب استفاده مطلوب از عوامل محیطی و نتیجتا افزایش عملکرد می گردد. افزایش عملکرد ریشه در اکثر اوقات به بیش از 10 تن در هکتار نیز در اثر تاریخ کاشت زودتر ملاحظه میگردد.
عنوان یافته تحقیقاتی : امکان کاشت چغندرقند پس ا ز آخرین آبیاری جو
مقدمه : در بعضی از مناطق کشور زارعین پس از کاشت چغندرقند اقدام به قطع آبیاری و هدایت آن به محصولات دیگر می نمایند این در حالی است که این مسئله موجب افت عملکرد میگردد. لذا با توجه به محدودیت منابع آبی و مشکلات آبیاری در مناطقی از کشور که در آنها چغندرقند و غلات همزمانی آبیاری در قسمتی از دوره رشد خود دارند از این روش در مناطق کرج – قزوین – اراک – ساوه – جوین و شیرین استفاده گردید.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : نتایج بدست آمده نشان داد که میانگین عملکرد ریشه در شش منطقه در کشت گلدانی و مستقیم به ترتیب 08/57 و 9/34 تن در هکتار می باشد. میانگین عملکرد شکر در کشت گلدانی 11/10 تن و در کشت مستقیم 66/5 تن در هکتار بوده است. بنابراین میزان افزایش کشت گلدانی نسبت به مستقیم از نظر عملکرد شکر 45/4 تن در هکتار و از نظر درصد 62/78% می باشد.
با در نظر گرفتن موارد فوق برای استفاده بهینه از منابع آبی با در نظر گرفتن افزایش محصول استفاده از کشت نشائی به عنوان یک روش علاوه بر افزایش عملکرد موجب صرفه جویی در مصرف آب نیز می گردد.
اهمیت اقتصادی : باتوجه به افزایش عملکرد شکر در این روش تا حدود 80% علاوه بر جبران هزینه های این کشت موجب افزایش درآمد و نیز استفاده بهینه از آب نیز گردیده است.
عنوان یافته تحقیقاتی : ازت مورد نیاز چغندرقند را از چه منبعی تامین نمائیم؟
مقدمه : ازت یکی از عناصر پرمصرف در زراعت چغندرقند است که به صور مختلف توسط کارخانجات تهیه میشود. ازت را از منابع زیادی می توان در اختیار گیاه چغندرقند قرار داد. یکی از منابع موجود در بازار، نیترات آمونیم می باشد. از صفات بارز نیترات آمونیم جذب سریع آن می باشد. سولفات آمونیم یکی دیگر از صور ازت است که خاصیت اسیدی دارد. در اوره با پوشش گوگردی ازت به تدریج در اختیار گیاه قرار میگیرد. مقدار ازت در منابع بالا با درصد متفاوتی وجود دارد. با توجه به خصوصیات شیمیائی خاک می باید منبع ازت مناسب انتخاب و در اختیار چغندرقند قرار گیرد. در تحقیقاتی که در مورد منابع مختلف ازتی انجام گرفته نشان میدهد که در مواردی که رشد سریع جهت پوشش مزرعه مورد نظر است می توان از نیترات آمونیم به جهت جذب سریع آن توسط گیاه استفاده کرد. در خاکهائی که واکنش شیمیائی آنها قلیائی می باشد منابع سولفاتی چون خاصیت اسیدی دارند مناسبترند. منبع سولفاتی نه تنها باعث افزایش شاخص سطح برگ گشته بلکه در خاکهای قلیائی افزایش محصول را بدنبال دارند. پائین بودن شاخص سطح برگ یکی از مشکلات مهم در کشور ما می باشد که باعث کاهش محصول میشود و در مواردی که هدف در اختیار گذاردن تدریجی ازت است SCU (اوره با پوشش گوگردی) مناسب ترین منبع ازت در این گونه موارد است. با اینکه ازت در منابع گوگردی از درصد کمتری برخوردار است ولی عنصر گوگرد نیز از نظر تغذیه گیاه چغندرقند قابل اهمیت است.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : در آزمایشات نتیجه گرفته شد که کود ازتی از منبع سولفات بهترین عملکرد نسبت به سایر تیمارها را دارد. بنابراین در صورتیکه جذب سریع ازت مدنظر است از نیترات آمونیوم، در صورتیکه جذب تدریجی مدنظر باشد از اوره با پوشش گوگردی استفاده می گردد.
اهمیت اقتصادی : ازت یکی از مهمترین منابع کودی مورد مصرف در زراعت چغندرقند است که در سطح وسیعی از آن استفاده میگردد. بنابراین باتوجه به زمان مصرف و نوع خاک زراعت شده ، تعیین منابع مورد نیاز تبعات اقتصادی را نیز بدنبال دارد. لذا یافتن بهترین منبع باتوجه به موارد فوق موجب افزایش عملکرد میگردد.
عنوان یافته تحقیقاتی : تراکم بوته مناسب در زراعت چغندرقند
مقدمه : مطالعات انجام شده در کشور نشان می دهد که اکثر مزارع چغندرقند از تراکم بوته کافی برخودار نبوده و یکی از عوامل موثر پائین بودن راندمان در زراعت چغندرقند، کم بودن تعداد بوته در واحد سطح است. زیرا عدم وجود تعداد بوته کافی در مزرعه باعث عدم جذب مناسب نور، آب، مواد غذائی و … از زمین است بنابراین محصول مناسب تولید نخواهد شد. همچنین کلیه عملیات کاشت، داشت و برداشت که با هزینه های بسیار زیادی جهت تولید محصول مناسب انجام می شود با کم بودن تعداد بوته در واحد سطح، عملاً موثر نخواهد بود زیرا این عملیات جهت تعداد بوته کافی در نظر گرفته شده است در حالیکه با عدم وجود تراکم مناسب در مزرعه، کارآئی استفاده از ماشین آلات و سایر نهاده ها کاهش می یابد.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : نتایج بدست آمده از تحقیقات انجام شده در کشور نشان می دهد که تراکم 90 تا 110 هزار بوته در هکتار در هنگام برداشت جهت دستیابی به عملکرد مطلوب بسیار موثر می باشد جهت رسیدن به تراکم مذکور بهتر است که از کم کردن فاصله خطوط استفاده شود زیرا تمایل به آرایشهای کاشت نزدیک به مربع بهره وری بیشتری نسبت به آرایشهای کاشت مستطیل دارد. برای این منظور بایستی فواصل خطوط کاشت کاهش یافته و به حدود 50 سانتیمتر برسد و فواصل بوته ها بر روی خطوط بین 18 تا 22 سانتیمتر تنظیم شود.
لازم به ذکر است که تحقیقات بر روی آرایشهای کاشت جدید که دارای دو خط بر روی یک پشته با فواصل 90 تا 100 سانتیمتری و با تراکم 100 تا 120 هزار بوته است، ادامه دارد. در این روشها گیاهان فقط از یک طرف آبیاری شده بنابراین صرفه جویی در مقدار آب مصرفی از دستاوردهای دیگر این آرایشها می باشد نتایج بدست آمده در مورد این روشها در اولین فرصت به اطلاع خواهد رسید. برای رسیدن به تراکم مطلوب (110 – 90 هزار بوته در هکتار)، ، شخم به موقع، ایجاد بستر مناسب بذر، کاشت مطلوب آبیاری و نگهداری مزرعه در مراحل اولیه (20 روز ابتدائی) بسیار مهم و ضروری است.
اهمیت اقتصادی : دستیابی به تراکم بوته مناسب و مطلوب در مزرعه باعث افزایش بهره وری از نهاده ها شده و متعاقبا ارزش افزوده اقتصادی قابل ملاحظه ای به دنبال خواهد داشت.
عنوان یافته تحقیقاتی : کشت انتظار چغندرقند به عنوان یک راهکار جدید برای دستیابی به عملکرد مطلوب در بعضی از مناطق
مقدمه : این سیستم کاشت می تواند در بسیاری از مناطق شور و دارای محدودیت آب موثر واقع شود. در اراضی با محدودیت آب قسمتی از ابتدای دوره رشد چغندرقند با قسمت انتهائی دوره رشد غلات ادغام می شود و زارعین ترجیح می دهند که آب موجود را در دسترس غلات قرار دهند و بدین ترتیب زراعت چغندرقند در این برهه حساس تحت تنش خشکی قرار می گیرد از طرف دیگر در اراضی لب شور کشور، شوری خاک در ماههای اردیبهشت و خرداد به تدریج افزایش یافته و عملیات آماده سازی زمین به دلیل وجود ساختمان خاص خاک دیرتر انجام می شود به همین دلیل دوره ابتدای رشد چغندرقند با دوره افزایش غلظت املاح در خاک منطبق شده و خسارت زیادی به محصول وارد می آید.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : با توجه به مطالب فوق کشت انتظار چغندرقند راهکار مناسبی می باشد در این سیستم، زمین زراعت چغندرقند در پائیز بطور کامل آماده می شود و فقط عملیات کشت هنگامی که برودت هوا به اندازه کافی رسیده باشد صورت می گیرد. در این شرایط احتمالاً رطوبت خاک برای جوانه زنی در حد کافی است ولی به دلیل آنکه بذر چغندرقند جهت جوانه زنی علاوه بر وجود رطوبت به حدود 100 واحد حرارتی نیاز دارد و برودت هوا در این هنگام زیاد بوده و قادر به تامین درجه حرارت مورد نیاز نمی باشد لذا بذر قادر به جوانه زنی و خروج از خاک نمی باشد و جوانه زنی آن به اواخر زمستان و اوایل بهار که شرایط حرارتی محیط مناسب خواهد شد موکول می شود.
بدین ترتیب گیاه از تمام عوامل محیطی اول فصل استفاده نموده و به شرایط استقرار می رسد حال اگر مسائل کم آبی و یا تنش شوری حادث شود با توجه به گذر از مرحله حساس، گیاه تحمل بیشتری نشان داده و محصول مناسبتری را تولید می نماید نکته قابل توجه در این سیستم استفاده از ارقام مقاوم به سرما (بولت) می باشد زیرا در بعضی از مناطق به دلیل وجود سرما در اول فصل بهار، احتمال به ساقه رفتن گیاه وجود دارد که برای جلوگیری از این حالت بایستی از کشت ارقام معمولی در این سیستم پرهیز نمود.
بنابراین در مناطق شور و خشک که احتمال افزایش دما در اواخر پائیز به هنگام کشت انتظار کمتر است می توان از این نوع کشت جهت استفاده بهینه از منابع آب و خاک و رسیدن به عملکرد مطلوب استفاده نمود.
اهمیت اقتصادی : با کاربرد این روش می توان گیاه جدیدی را تناوب زراعی اراضی شور معرفی نمود و در تولید قند از اراضی وسیع لب شور کشور استفاده مناسب نمود.
عنوان یافته تحقیقاتی : اندام هوائی چغندرقند را چگونه کنترل کنیم ؟
مقدمه : در اکثر کشورهائی که در آنها زراعت چغندرقند معمول است در طول دوره رشد و بعد از پایان دوره رشد مقدماتی حدود 15 روز یک مرتبه اقدام به نمونه برداری از مزارع نموده و در این نمونه ها اندام هوائی ـ وزن ریشه درصد قند و سایر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند اندازه گیری شده و نتایج بدست آمده با دوره مشابه ای سال قبل همچنین میانگین سالهای گذشته جهت پیش بینی وضعیت محصول مورد استفاده قرار می گیرد. در ایران نیز از سال 1372 طرحی مشابه تهیه و به مدت 6 سال اجرا شد. نتایج بدست آمده از این بررسی و سایر کشورها مورد ارزیابی قرار گرفتند که ذیلاً به آنها اشاره میگردد. در اکثر کشورها بعد از اینکه چغندرقند به حداکثر شاخص سطح برگ می رسد‚ مدتی این شاخص سطح برگ تداوم پیدا می کند ‚ برگ سازی مجدداً صورت نمی گیرد و ضریب افزایش اندام هوائی عدد منفی است. در صورتیکه در بعضی از مناطق کشور ما این عدد اکثرا مثبت می باشد و این مسئله حاکی از برگ سازی مجدد در اواسط دوره رشد به بعد می باشد. ضمناً نتایج نشان میدهد هرچه در اواخر دوره رشد نسبت اندام هوائی به ریشه عدد کوچکتر از 6/. باشد محصول شکر بیشتری برداشت خواهیم نمود.
شرح یافته و توصیه های کاربردی : نتایج بررسیها نشان داده که در اکثر مناطق چغندرکاری رشد مجدد اندام هوائی از اواسط تابستان به بعد باعث کاهش محصول شکر می شود و همچنین رابطه مستقیمی بین محصول شکر و نسبت اندام هوائی به ریشه وجود دارد. جهت جلوگیری از رشد مجدد لازم است که عملیات کاشت به موقع انجام شده و سپس با مدیریت مناسب زراعی هرچه زودتر به شاخص سطح برگ مطلوب در مزرعه رسید. سپس نیمه اول مرداد ماه به بعد از دادن کود ازتی خودداری و مقدار آب مصرفی را در انتهای فصل رشد کنترل نمود تا از رشد مجدد اندام هوایی جلوگیری بعمل آید. با این روش از مصرف قند ذخیره شده کاسته شده و بجای مصرف انرژی در تولید برگ و اندام هوائی‎‏ذخیره قند صورت گیرد.
اهمیت اقتصادی : چنانچه انرژی صرف شده در رشد مجدد اندام هوائی به ذخیره سازی قند در ریشه اختصاص یابد افزایش محصول قند چشم گیر خواهد بود. ضمنا صرفه جویی در مقدار آب و کود در اواسط و انتهای فصل رشد اهمیت اقتصادی زیادی دارد