شانه های چرخی

شانه های چرخی ساده تر ساده تر از شانه های موازی ( شانه های مورب ) هستند ، زیرا برای به حرکت در آمدن چرخهای شانه کن آنها به هیچ گونه زنجیر ، تسمه یا چرخ دنده نیاز نیست . در عوض ، چرخهای شانه کن از طریق تماس انگشتیها خود با زمین کار شانه زدن را انجام می دهند. این وضعیت نه تنها باعث می شود انگشتیها تا حدودی ساییده شوند، بلکه احتمال شانه شدن سنگ . خاک به داخل علوفه نوار شده افزایش می یابد .

قسمت های مهم یک شانه چرخی عبارتند از : شاسی اصلی ، شاسی های چرخهای شانه کن ، چرخهای شانه کن ، انگشتیها و فنرهای شناور .

شانه های چرخی با توجه به روش اتصال به تراکتور ممکن است از نوع عقب – سوار ، جلو- سوار و کششی باشند .

انواع سوار دارای خاصیت مانور خوبی هستند ، در حالی که انواع کششی برای اضافه کردن شاسی اضافی بمنظور افزایش عرض کار مناسب ترند و در اندازه های بزرگتر عرضه می شوند .

چرخهای شانه کن در واقع موقعی به چرخش در می آیند که انگشتیهای شانه کن آنها با زمین تماس حاصل کنند.اما تماس انگشتیها با زمین ، باعث سایش آنها می شود ، و همچنین امکان شانه شدن سنگ و مواد خارجی به داخل نوار علوفه افزایش می یابد .

شانه های چرخی نوارهای سفت و طناب پیچ مانندی را ایجاد می کنند که نسبتاً دیرتر خشک می شوند . اما شناور بودن هر یک از چرخها امکان شانه زنی تمیز در زمین های ناهموار را فراهم می آورد. همچنین ،‌انگشتیهای چرخهای شانه کن در این شانه ها آهسته تر از انگشتیهای شانه های موازی حرکت می کنند و باعث شانه زنی آرامتر ، حتی در سرعت های زیاد می شوند. سرعت حرکت پیشروی شانه های چرخی تا حدود 13 کیلومتر در ساعت می رسد . هر چه شانه سریع تر کشیده شود ، چرخها هم سریع تر می چرخند .

 طرز کار

یک شانه چرخی عقب-سوار توسز اتصال سه نقطه خود که به شاسی اصلی اش کتصل است ، به تصال سه نقطه تراکتور وصل می شود . شاسی های چرخهای شانه کن که معمولاً دو عدد می باشند، چرخهای شانه کن را نگهداری می کنند و به شاسی اصلی متصل می شوند. قطر لوله شاسی اصلی که وزن شانه را تحمل می کند، بیشتر از قطر لوله شاسی های چرخهاست . دو فنر شناور نسبتاً قطور باعث می شوند تا چرخهای شانه کن بدون وارد آوردن فشار زیاد بر انگشتیها، از پستی و بلندیهای زمین عبور کنند.

چرخهای شانه کن که تعدادشان بین 4 تا 6 عدد یا بیشتر است، به طور مورب قرار می گیرند و پله وار همدیگر را می پوشانند.

 چرخهای شانه کن بر دو نوع اند :

چرخهای انگشتی دار : شامل یک طوقه ( حلقه تسمه ای ) فلزی است. در پیرامون این طوقه سوراخهایی وجود دارد که انگشتیها از آنها عبور می کنند . در وسط چرخ یک توپی وجود دارد که محل اتصال چرخ به شاسی چرخهاست . در داخل هر یاتاقانی قرار دارد که چرخش چرخ را آسان می کند . انگشتیها، که تعدادشان در هر چرخ شانه کن حدود 40 عدد است، میله های فنری بلندی هستند که یک سر آنها به دور توپی چرخ متصل است و سر دیگر آنها که بیرون از طوقه قرار دارد خم شده است. این میله های فنری بلند، در تمام طول خود انعطاف پذیری دارند و می توانند به طور شناور از موانعی که ممکن است باعث شکستن میله های کوتاه و سخت تر شوند، عبور نمایند. اما درنقاط باد خیز، احتمال جمع شدن و پیچیدن علوفه بر روی انگشتیهای بعضی از چرخهای انگشتی دار وجود دارد که می تواند باعث شود تا نوار محصول به طور کامل تشکیل نشود. این اشکال معمولاً به قطر توپی وسط که انگشتیها به آن متصل می شوند، ارتباط دارد. پوششهای بادگیر مخصوص، برای بعضی از شانه های چرخی انگشتی دار وجود دارد.

چرخهای بشقابی یکپارچه : تحت تأثیر باد قرار نمی گیرند،حتی اگر باد مخالف جهت حرکت علوفه بوزد. انگشتیهای چرخهای بشقابی یکپارچه، کوتاه هستند و به دور چرخ متصل می شوند.

موقعی که شانه در وضعیت کار قرار می گیرد، انگشتیهای پایینی در بیرون طوقه هر چرخ به آرامی از پشت با زمین تماس می گیرند. وقتی شانه به طرف جلو کشیده می شود،از آنجا که چرخهای شانه به طور مایل در پشت تراکتور قرار گرفته اند، شروع به چرخش می کنند. در این حالت، پشت انتهای خمیده انگشتیها با علوفه تماس حاصل می کند و علوفه را به طرف کنار و به سمت عقب به حرکت در می آورد. علوفه آنقدر در جلو چرخهای شانه کن باقی می ماند تا از انتهای عقبی شانه به بیرون بغلتد و نوار علوفه تشکیل شود. شانه های چرخی عقب تراکتوری معمولاً علوفه را از سمت راست تراکتور، به زرف سمت چپ و عقب هدایت می کنند. اما بعضی از شانه های چرخی در موقع شانه کردن در سمت چپ تراکتور قرار می گیرند و علوفه را از سمت چپ تراکتور، به طرف راست و عقب حرکت می دهند. برای شانه زدن علوفه به منظور یکی کردن دو نوار و بوجود آوردن نواری عریض، برای بسته بندهای استوانه ای بزرگ، می توان از شانه های چرخی دوقلو استفاده نمود. شانه های دوقلو از دو شانه چرخی تشکیل شده اند؛ یک شانه در سمت راست تراکتور و دیگری در سمت چپ تراکتور. این دو شانه به یک قلاب سوار شونده مخصوص که به اتصال سه نقطه تراکتور وصل می شود، متصلند .

با عوض کردن موقعیت چرخهای شانه کن بر روی شاسی شانه، و تغییر زاویه شانه نسبت به جهت حرکت، می توان سه عمل نوار کردن ( ردیف کردن )، زیر و رو کردن ( جابجا کردن )، و پخش کردن یا تقسیم کردن یک نوار به دو نوار را بوسیله یک شانه چرخی انجام داد. طرز قرارگیری چرخهای شانه کن برای انجام سه عمل فوق، در یک شانه چرخی عقب تراکتوری که علوفه را از سمت راست تراکتور به سمت چپ و عقب حرکت می دهد، به شرح زیر است :

برای نوار کردن یا ردیف کردن، چرخهای شانه کن طوری بر روی شاسی سوار می شوند که چرخ اول از سمت راست ( اگر در پشت تراکتور بایستیم و روی ما به طرف تراکتور باشد) در جلو چرخ دوم، چرخ دوم در جلو چرخ سوم و چرخ سوم در جلو چرخ چهارم قرار گیرد. بدین ترتیب، در موقع کار، چرخ اول از سمت راست، علوفه را به طرف چرخ دوم انتقال می دهد، چرخ دوم، علوفه را بطرف چرخ سوم می برد، چرخ سوم نیز علوفه را به چرخ چهارم تحویل می دهد و چرخ چهارم، علوفه دریافتی از چرخ سوم را در سمت چپ و عقب شانه به صورت نوار در سطح مزرعه بجا می گذارد. برای زیر و رو کردن یا جابجا کردن، بمنظور هوا دادن و سریع تر خشک شدن علوفه، وضعیت سوار شدن چرخها بر روی شاسی باید به ترتیبی باشد که چرخ اول از سمت راست در جلو چرخ دوم قرار گیرد و در حالی که رابطه بین چرخ دوم و سوم قطع شده است، چرخ دوم در پشت چرخ سوم،و چرخ سوم در جلو چرخ چهارم قرار داشته باشد. در موقع کار ، چرخهای اول و دوم از سمت راست ، یک نوار، و چرخهای سوم و چهارم نوار دیگری را به موازات هم زیر و رو یا جابجا می کنند. برای پخش کردن علوفه در سطح مزرعه و یا تقسیم یک نوار پرپشت به دو نوار نازک به منظور سریع تر پلاسیده شدن، چرخها را باید طوری به شاسی متصل کرد که چرخ اول از سمت راست در عقب چرخ دوم، چرخ دوم در در عقب چرخ سوم و چرخ سوم در عقب چرخ چهارم قرار گیرد. بدین ترتیب، در موقع کار، علوفه ای که بوسیله چرخ اول از سمت راست حرکت می کند، در سمت چپ و عقب همان چرخ،بدون اینکه به جلو چرخ دوم انتقال یابد، بر جای گذاشته می شود. به همین ترتیب، علوفه حرکت داده شده به وسیله چرخهای دوم، سوم و چهارم، در سمت چپ و عقب همان چرخها به جای می ماند.

برای شانه زنی مؤثر نیز شانه چرخی باید در همان جهتی حرکت کند که دروگر قبل از آن برای درو علوفه حرکت کرده است . برای زیر و رو کردن نوارها،در همان جهتی حرکت کنید که قبلاً علوفه، شانه زده شده یا نوار شده است .

تنظیمات

در موقع شانه زدن با شلنه چرخی،شانه شاسی باید تراز باشد. در صورتی که شاسی تراز نباشد، فشار ناشی از تماس با زمین برای هر یک از چرخهای شانه کن متفاوت خواهد بود. برای جلوگیری از پرش چرخهای شانه کن و در نتیجه جا گذاشتن علوفه، یا جلوگیری از وارد آوردن فشار بیش از حد بر روی زمین و شکسته شدن انگشتیها، شناوری چرخهای شانه کن باید به طور صحیح تنظیم شود. بدین منظور، فنرهای شناور شانه را باید تنظیم نمود.

عرض شانه زنی باید با توجه به شرایط محصول تنظیم شود. در محصولات سبک و کم پشت ، ممکن است حداکثر عرض شانه زنی مطلوب باشد تا نوارهای سنگین تری ایجاد شود. در محصولات سنگین و پرپشت، عرض کم شانه زنی می تواند نوارهای مناسبی را بوجود آورد. برای محصولاتی که خیلی شکننده هستند، عرض شانه زنی باید کم باشد تا فاصله جابجا شدن محصول بر روی زمین کاهش یابد. عرض شانه زنی بعضی از شانه های چرخی را می توان با اضافه کردن یا کم کردن یک یا چند چرخ شانه کن تغییر داد.