پیشگیری از خسارت شته و تریپس در زراعت پنبه
...................................................................

تریپس زرد پنبه حشره بسیار ریزی است ،درارای حرکت سریع بوده و بخوبی می تواند از روی بوته ای به بوته دیگر انتقال یابد . این حشره به جوانه ها،بگها و قوزه های نورس بوته حمله کرده و در اطراف رگبرگهای زیری برگ لکه های فرورفته براقی ایجاد میکند که بتدریج رنگ نقره ای به خود میگیرد.

مقدمه

تریپس زرد پنبه trips flavus schrank

تریپس زرد پنبه حشره بسیار ریزی است ،درارای حرکت سریع بوده و بخوبی می تواند از روی بوته ای به بوته دیگر انتقال یابد . این حشره به جوانه ها،بگها و قوزه های نورس بوته حمله کرده و در اطراف رگبرگهای زیری برگ لکه های فرورفته براقی ایجاد میکند که بتدریج رنگ نقره ای بخود میگیرد.

شته پنبه و جالیز aphis gossypii glover

این آفت بسیار پلی فاژ بوده ولی میزبان اصلی آن پنبه است ،حشره ماده به طریقه پارتنوژنز(دختر زایی)معمولا تا زمان کوتاهی قبل از مردن مرتبا می زاید . این شته در سال ممکن است تا 20 نسل ایجاد نماید .بر اثر تغذیه هزاران شته از گیاه ،میزبان ضعیف شده و برگها پیچیدگی پیدا می کنند و در نتیجه گیاه کمتر محصول می دهد . بر اثر فعالیت شته مزبور در پشت برگها شیره ای نیز ترشح می گردد که بهمین علت کشاورزان منطقه کلات به این آفت چربی یا چربه هم می گویند.

در شرایط حاضر آفات شته و تریپس در اول فصل زراعت پنبه (خصوصا در مرحله دو برگی)بصورت اپیدمی در تمامی مناطق پنبه کاری شایع بوده و خساراتی را به این زراعت وارد می نماید از جمله باعث کند کردن فعالیت مریستم انتهایی،در نتیجه کوتاه شدن فاصله میانگرها و عقب افتادگی در رشد،تضعیف گیاه و ریزش زیاد گل و قوزه که باعث کاهش عملکرد میگردد . در مراحل پیشرفته این خسارت بوته ها ازبین رفته و کاهش تراکم مزرعه را در بر دارد.

در حال حاضر کشاور منتظر است ابتدا آفت به مزرعه حمله کرده و سپس مبارزه را شروع کند،معایب این روش عبارتند از :

1-بالا بودن هزینه ها (اعم از تهیه سم،سمپاش،کارگر،...در حدود 25-20 هزار تومان در هکتار)

2-از دست رفتن زمان مناسب سمپاشی (معمولا کشاورز زمانی متوجه خواهد شد که چند روزی از شروع فعالیت افت گذشته و تا خود را آماده سمپاشی نماید چند روز دیگر نیز به آفت مهلت داده است)

3-در زمان سمپاشی قطعا به مزرعه خسارت وارد شده ولی با توجه به سرعت عمل کشاورز درصد آن متغیر است.

4- در این روش کلیه حشرات مفید داخل مزرعه نیز از بین میروند

5-متاسفانه بعضی از کشاورزان معتقد هستند که این آفت بخودی خود از بین میرود (بعلت گرمتر شدن هوا جمعیت آفت کاهش میابد ولی از میزان خسارت وارده به مزرعه خود آگاه نیستند)

اثر سم لاروین در ضدعفونی بذور پنبه به نسبت 5 در هزار با سم لاروین این سم در هنگام جوانه زنی به داخل بذر وارد شده و شیره نباتی را مسموم مینماید و اثر آن در گیاه تا مرحله 6-4 برگی باقی می ماند . در زمان حمله شته و تریپس که در این مرحله صورت میگیرد ،با اولین تغذیه کلیه آفات از بین می روند.

این آزمایش بر روی مزرعه آقای سید جلال قریشی در روستای قره تیکان شهرستان کلات نادر در سطح 2.5 هکتار (200 کیلوگرم بذر ضدعفونی شده با 1 کیلوگرم سم لاروین )بعنوان تیمار در کنار مزرعه شاهد صورت گرفت که نتیجه آن بسیار رضایت بخش بود. در بازدید بعمل آمده کل مزرعه اعم از طرح و شاهد مورد حمله آفات مزبور قرار گرفته بود،ولی روز بعد زمانی که برای سمپاشی به مزرعه وارد شدیم ،مشاهده نمودیم که جمعیت آفت در مزرعه طرح به شدت کاهش یافته لذا از سمپاشی این قسمت صرف نظر و سمپاشی در مزرعه شاهد صورت گرفت.

محاسن این روش عبارتند از:

1-جلوگیری از هزینه های اضافی و مقرون به صرفه بودن آن (1 کیلو گرم سم لاروین به قیمت 18 هزار تومان جهت 2.5 هکتار برای 200 کیلوگرم بذر خریداری شد)

2-مقابله با این آفت در اولین مرحله از حمله صورت گرفته و خسارات در حد اقل ممکنه خواهد بود.

3-ازآلودگی محیط زیست و از بین رفتن موجودات زنده و مفید جلوگیری می شود

4-رضایتمندی کشاورز را در پی دارد

منبع : سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی