تنبیه یک شوک جسمی یا روانی است که کودک را متوجه می کند و در مورد عواقب کارش به او هشدار می دهد . این هشدار به صورت های گوناگونی ، همچون نگاه خشم آلود ، بی اعتنایی ، توبیخ ، محروم کردن از گردش ، بازی ، مهمانی رفتن و تماشای تلویزیون و بالاخره کتک زدن و ... قابل اجرا ست .
اگر می توانستیم کودکانمان را فقط با استفاده از روش های مثبت تربیت کنیم خیلی عالی بود ؛ اما نمی توانیم !
برای آموختن الگوهای رفتاری شایسته ، هم روش های مثبت و هم منفی لازم هستند ما قصد نداریم تنبیه را بپذیریم یا رد کنیم ؛ بلکه می خواهیم روش صحیح آن را بیاموزیم تا هنگامی که تنبیه به عنوان یک روش تربیتی ضرورت یافت تأثیر بیشتری داشته باشد .
با مطالعه در سیره معصومان علیهم السلام و زندگی آنها موردی یافت نمی شود که آن بزرگواران یکی از فرزندان خود یا دیگران را تنبیه بدنی کرده باشند ابن سعد از ام سلمه نقل می کند : پیامبر خدمتکار خود را برای کاری فرستاد ، خدمتکار دیر کرد پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند : اگر از قصاص ( در روز قیامت ) نمی ترسیدم تو را با این چوب مسواک تنبیه می کردم .در واقع این گونه سخن گفتن نوعی اعتراض و آگاه کردن او به خطایش است .
کارشناسان تعلیم و تربیت برای تنبیه بدنی آثار مخرب فراوانی ذکر کرده اند که هر یک از آنها به تنهایی می تواند تأثیر بسزایی در روحیه و شخصیت آینده کودک ما داشته باشد و انگیزه ای باشد که والدین به هیچ عنوان از تنبیه بدنی برای کودک خود استفاده نکنند.
1-اضطراب : تنبیه بدنی باعث می شود کودک دائم مضطرب باشد زیرا همواره احساس می کند بر اثر عمل مشابهی دوباره و به ویژه در حضور دیگران تنبیه خواهد شد ، این اضطراب مانع از پیشرفت شده و زمینه ایجاد اختلالات روانی را ایجاد می کند.
2-از بین رفتن اعتماد به نفس : کودکی که به طور دائم تنبیه بدنی می شود به خاطر ضعف عملکرد و ناتوانی در انجام کارهایش به تدریج اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و احساس بی کفایتی کرده و شهامت انجام کارهای بزرگ را ندارد.
3-احساس حقارت : کودک یا نوجوانی که کتک می خورد ، شخصیتش تحقیر شده و به مرور زمان ، عزت نفس خود را از دست می دهد و به این باور می رسد که ارزشی ندارد و در این صورت است که هرکار خلافی را به راحتی انجام می دهد . در روایات ما آمده است : « کسی که خودش را حقیر می پندارد ، خود را از شر او در امان ندان .»
4-روحیه زورگویی : تنبیه بدنی به کودک یاد می دهد که می تواند دیگران را کتک زده و از این طریق به خواسته هایش برسد . از این پس او هم به ضعیف تر از خود زور می گوید و آنان را کتک می زند .
5-دروغ گویی : یکی از علت های دروغ گویی کودکان ، ترس از مجازات است . تنبیه بدنی باعث می شود کودک برای فرار از مجازات ، به دروغ گویی متوسل شده ، به مرور زمان این رفتار در او تثبیت شود .
6-به دل گرفتن کینه تنبیه کننده : تنبیه مداوم کودک باعث می شود کینه تنبیه کننده را به دل گرفته و در آینده به شکل های گوناگون از تنبیه کننده ، انتقام بگیرد .همچنین باید توجه داشت ، کودکان زیر 5 سال ،معنای تنبیه را به درستی نفهمیده و از آن دشمنی ، عدم امنیت و خطر برداشت می کنند .
تنبیه بدنی پیامدهای منفی دیگری نیز دارد که در ادامه فهرست وار به آنها اشاره می کنیم :
·کودکان را به حیله گری و ریاکاری وا می دارد .
·باعث افسردگی کودکان می شود.
·بچه ها را به سمت خود آزاری سوق می دهد .
·باعث لجبازی آنان می شود .
·کودکان را گوشه گیر می کند .
·آنها را بی ادب و نسبت به اطرافیان بی تفاوت می سازد .
·حس کنجکاوی و ابتکار را در آنان می کشد .
·احترام و اعتماد کودکان را نسبت به بزرگتر ها سلب می کند .
·پرخاشگری را به آنان یاد می دهد .
·شهامت و غرور بچه را از بین می برد.
·شادی ها را در آنان سرکوب می کند .
·و . . .