نویسنده: فرزانه فولادبند

چای، پس از آب، دومین نوشیدنی پرطرفدار و پرمصرف در کشور ما و برخی دیگر از کشورهای دنیاست. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که زیاد چای می‎نوشند، لازم نیست نگران مضرات این عادت‌تان باشید چون بررسی‎ها نشان داده است نوشیدن چای به‌ویژه چای سبز فواید زیادی برای سلامت دارد. این روزها در اخبار سلامت، بیشتر از هر نوشیدنی و غذای دیگری درباره فواید چای سبز صحبت می‌شود.

چای از برگ‌های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می‌شود و در سه نوع اصلی سبز، اولانگ و سیاه در بازار وجود دارد اما چای سبز به خاطر خواص درمانی‎اش در جهان شناخته شده‌تر است. چای سبز حداقل 4 هزار سال است که در چین به عنوان یک گیاه دارویی شناخته شده است. چینی‌ها از قدیم با خواص درمانی چای سبز آشنا بودند و از آن به عنوان دارو در درمان ناراحتی‌های مختلف مانند خونریزی، ناراحتی‌های گوارشی، سردرد و افسردگی استفاده می‌کردند اما استفاده از چای سبز فقط به چینی‌ها و شرقی‌ها که عادت به نوشیدن چای دارند محدود نشد و کم‌کم به خاطر خواص درمانی‌اش در سراسر جهان مورد استقبال قرار گرفت.

نتایج بررسی‌ها

دانشمندان آسیایی، اروپایی و آمریکایی در بررسی‌ها و مطالعه‌های خود به شواهد علمی درباره فواید و خواص درمانی نوشیدن چای سبز دست یافتند. برای مثال در سال 1994 نشریه ملی سرطان آمریکا نتایج مطالعه‌ای را منتشر کرد که نشان می‌داد، نوشیدن چای سبز خطر ابتلا به سرطان مری را در زنان و مردان چینی تا حدود 60 درصد کاهش می‌دهد.
محققان دانشگاه پوردو نیز دریافتند ترکیبات موجود در چای سبز مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. همچنین نتایج مطالعه‌های دیگر نیز نشان داد نوشیدن چای سبز سطح کلسترول تام خون را پایین می‌آورد و نسبت کلسترول خوب (HDL) به کلسترول بد (LDL) را افزایش می‌دهد. به‌طور کلی بررسی‌ها نشان داده است که نوشیدن چای سبز در پیشگیری و بهبود بیماری‌هایی مانند سرطان، آرتریت روماتویید، بالا بودن میزان کلسترول خون، بیماری‌های قلبی و عروقی و عفونت موثر است.

خواص چای سبز

راز شفابخش بودن چای سبز در پلی فنل‌های کاتکین موجود در آن به ویژه پلی فنل «اپی‌گالوکاتکین‌گالات» یا«EGCG» است که یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی است. این ترکیب علاوه بر اینکه مانع از رشد سلول‌های سرطانی می‌شود قادر است سلول‌های سرطانی را بدون آسیب رساندن به بافت‌های سالم از بین ببرد. همچنین این پلی فنل در کاهش کلسترول بد خون (LDL) موثر است و مانع شکل غیرعادی انعقاد خون می‌شود. با توجه به اینکه ترومبوزیس یا شکل غیرعادی لخته‌ شدن خون در رگ‌ها علت بروز حمله‌های قلبی و سکته است این مورد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بررسی‌ها نشان داده است برخی پلی‎فنل‌ها حتی قادرند اثرات منفی سیگار کشیدن و رژیم غذایی پرچرب را از بین ببرند. در سال 1997 نتایج مطالعه‌ای که توسط دانشمندان دانشگاه کانزاس انجام شد نشان داد پلی‌فنل EGCG موجود در چای سبز یکی از قوی‌ترین انواع این پلی‌فنول‌هاست که می‌تواند علت میزان کم بیماری‌های قلبی میان مردان ژاپنی را با وجودی که 75درصدشان سیگاری هستند توضیح دهد.

چای سبز بهتر است یا چای سیاه؟

هر وقت موضوع فواید چای برای سلامت مطرح می‎شود بیشتر درباره فواید چای سبز صحبت می‌شود اما سوال اینجاست که آیا انواع دیگر چای‌ این ویژگی‌های سلامتی را ندارند؟ چای سبز، اولانگ و سیاه همه از برگ‌های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه می‌شوند و آنچه چای سبز را متمایز می‌کند فرآیند تهیه آن است. فرآیند تهیه چای سبز کوتاه‌تر است و به اندازه سایر انواع چای تخمیر نمی‌شود و به همین دلیل آنتی‌اکسیدان‌هایش حفظ می‌شوند. برگ‌های چای سبز بخار داده می‌شوند و این از اکسیداسیون ترکیبات EGCG پیشگیری می‌کند. در مقابل انواع دیگر چای از تخمیر برگ‌های چای تهیه می‌شوند که در نتیجه EGCG به ترکیبات دیگری تبدیل می‌شوند که به اندازه آن در پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها موثر نیستند.

فواید دیگر

بررسی‌ها نشان داده است چای سبز می‌تواند به افرادی که رژیم غذایی کاهش وزن دارند کمک کند. در نوامبر 1999 مجله آمریکایی تغذیه چینی نتایج مطالعه محققان دانشگاه گنوا در سویتزرلند را منتشر کرد. این محققان دریافتند مردانی که ترکیبی از چای سبز و کافئین دریافت می‌کنند در مقایسه با آنهایی که فقط کافئین دریافت می‌کنند کالری بیشتری می‌سوزانند. چای سبز به دلیل خاصیت ضدمیکروبی‎اش می‌تواند از مسمومیت غذایی پیشگیری کند و همچنین می‌تواند باکتری‌هایی که علت ایجاد پلاک‌های دندانی هستند از بین ببرد و از پوسیدگی دندان‌ها پیشگیری کند. به‌علاوه خاصیت محافظت از پوست چای سبز موجب شده تا از آن در تهیه کرم‌ها استفاده شود و در بازار لوازم آرایشی هم راه پیدا کند.

روزی چند فنجان؟

با وجود خواص زیاد چای سبز برای سلامت این پرسش پیش می‌آید که روزی چند فنجان چای بنوشیم تا از این فواید بهره ببریم. برای پاسخ‌ به این پرسش محققان در حال بررسی ویژگی‌های طبیعی چای سبز هستند. برای مثال مطالعه‌ای که توسط محققان ژاپنی انجام شد نشان داد مردانی که روزانه 10 فنجان چای سبز می‌نوشند در مقایسه با مردانی که کمتر از 3 فنجان چای سبز در روز مصرف می‌کنند سه سال بیشتر بدون سرطان زندگی می‌کنند. (در
3 فنجان چای سبز حدود 240 تا 320 میلی‌گرم پلی فنل وجود دارد.) همچنین نتایج مطالعه دیگری نشان داد نوشیدن بیشتر از 4 فنجان چای سبز در روز می‌تواند از آرتریت روماتویید پیشگیری کند یا علایم و نشانه‌های این بیماری را در افرادی که به این بیماری مبتلا هستند کاهش دهد. دانشمندان ژاپنی در موسسه تحقیقات سرطان سایتاما نیز در بررسی‌های خود دریافتند در زنانی که روزانه 5 فنجان چای سبز می‌نوشند احتمال ابتلا به سرطان پستان کمتر است و در صورت ابتلا نیز سرعت انتشار این بیماری کندتر است. به‌طورکلی توصیه می‌شود روزانه 4 تا 5 فنجان چای سبز نوشیده شود.

چطور چای سبز را دم کنیم؟

تهیه یک فنجان چای سبز کار آسانی است اما نیاز به مهارت دارد. اگر این کار به طور صحیح انجام نشود ممکن است پلی فنل‎های مفید موجود در آن که خواص بهداشتی و درمانی دارد طعم چای را خراب کند و موجب شود چای طعم و مزه نامطلوبی پیدا کند. برای اینکه چای خوش طعم باشد نباید جوشیده شود یا زیاد دم بکشد. هرچند بهتر است چای را طبق دستورالعمل روی بسته‌بندی که توسط شرکت تولیدکننده نوشته شده است دم کنید اما این توصیه‎های کلی هم می‎تواند مفید باشد.
برای تهیه هر فنجان چای یک چای کیسه‎ای یا 2 تا 4 گرم تقریبا معادل 1 تا 2 قاشق چایخوری چای لازم است. برای تهیه چای ابتدا کتری را با آب سرد پر کرده و بگذارید به جوش بیاید. پس از جوش آمدن آب کتری 3 دقیقه صبر کنید و سپس آب گرم را روی چای کیسه‌ای یا چای خشک بریزید و اجازه دهید 3 دقیقه بماند. اگر از چای کیسه‎ای استفاده کرده‎اید پس از 3 دقیقه آن را از فنجان بیرون بیاورید. سپس چند دقیقه صبر کنید تا چای سرد شود و آن را بنوشید.
منبع:  www.salamat.com